W tym roku po raz pierwszy utworzyliśmy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W jaki sposób dokonać sprawdzenia poprawności utworzonego odpisu zgodnie z ustawą o rachunkowości?
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych określa zasady tworzenia funduszu. W art. 5 ust. tej ustawy zapisano, że fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych.
W rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych określono metodę obliczenia liczby pracowników zatrudnionych w danym roku kalendarzowym. Zgodnie z jego par. 1 podstawę naliczania odpisu, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o ZFŚS, stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12.
Zgodnie z tymi przepisami w analizowanej spółce należy na koniec roku dokonać księgowania korekty wyliczenia odpisu na ZFŚS. [PRZYKŁAD 1]
Od razu przypominamy o konieczności dokonania przelewu środków pieniężnych na wydzielony rachunek Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o podatku dochodowym czy interpretacjami podatkowymi, jak np. interpretacją indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 września 2014 r., nr IPPB5/423-672/14-2/KS, kosztem uzyskania przychodów są odpisy i zwiększenia obciążające zgodnie z przepisami ustawy o ZFŚS koszty działalności pracodawcy, pod warunkiem że środki pieniężne stanowiące ich równowartość zostaną wpłacone na rachunek ZFŚS.
Niestety wyrównanie odpisu następuje najczęściej już w nowym roku, chociaż księgowanie korekty dokonywane jest w roku obrotowym, którego dotyczy. Przelew środków może więc nastąpić dopiero w nowym roku.
Pamiętajmy, że odpisy i zwiększenia ZFŚS będą stanowić koszt uzyskania przychodu, ale nie w momencie ich naliczenia, tylko dopiero w dacie faktycznego przekazania środków pieniężnych stanowiących ich równowartość na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS.
Różnica w ujęciu księgowym i podatkowym momentu uznania za koszt może skutkować koniecznością naliczenia podatku odroczonego. [PRZYKŁAD 2]
PRZYKŁAD 1
Korekta
Zatrudnienie w spółce
Miesiące Średnie zatrudnienie w miesiącu w przeliczeniu na etaty
styczeń 50,2
luty 51,4
marzec 50,5
kwiecień 52,4
maj 55
czerwiec 65,2
lipiec 70,2
sierpień 72
wrzesień 68,5
październik 64
listopad 65,2
grudzień 50,6
Razem zatrudnienie 715,2
Przeciętne zatrudnienie 59,6
Wyliczenie przeciętnego zatrudnienia w etatach: 715,2 : 12 miesięcy = 59,6 etatu
Załóżmy, że na początku roku spółka zaplanowała przeciętne zatrudnienie na poziomie 52 osób i dokonała stosownego księgowania według wyliczenia:
52 etaty x 1093,93 zł/osoba = 56 884,36 zł.
Wyliczenie korekty:
Wyliczenie kwoty odpisu za cały rok
59,6 etatu x 1093,93 zł = 65 198,23 zł
Ustalenie kwoty korekty: 65 198,23 zł – 56 884,36 zł = 8313,87 zł.
Księgowanie:
Dziennik Gazeta Prawna
Objaśnienia:
1. Zaksięgowanie korekty odpisu 8313,87 zł.
2. Przeksięgowanie kosztów odpisu na konta w układzie kalkulacyjnym (jeśli w spółce występuje) – 8313,87 zł.
3. Wyciąg bankowy – przelew środków na wydzielony rachunek bankowy ZFŚS – 8313,87 zł.
PRZYKŁAD 2
Podatek odroczony
Kontynuując przykład poprzedni załóżmy, że spółka jest zobowiązana do ustalenia podatku odroczonego zgodnie z art. 37 ustawy o rachunkowości i nie korzysta ze zwolnienia zgodnie z art. 37 ust. 10 powyższej ustawy.
Wyliczenie podatku odroczonego:
Wartość księgowa funduszu specjalnego = 8313,87 zł
Wartość podatkowa funduszu specjalnego = 0 zł
Ujemna różnica = – 8313,87 zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku: 8313,87 zł x 19 proc. = 1579,64 zł, po zaokrągleniu – 1580 zł.
Dziennik Gazeta Prawna
Objaśnienia:
1. Zaksięgowanie aktywów z tytułu odroczonego podatku – 1580 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 800). Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. nr 43, poz. 349).