W tym roku po raz pierwszy utworzyliśmy zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W jaki sposób dokonać sprawdzenia poprawności utworzonego odpisu zgodnie z ustawą o rachunkowości?
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych określa zasady tworzenia funduszu. W art. 5 ust. tej ustawy zapisano, że fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych.
W rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych określono metodę obliczenia liczby pracowników zatrudnionych w danym roku kalendarzowym. Zgodnie z jego par. 1 podstawę naliczania odpisu, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o ZFŚS, stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym (obrachunkowym) dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12.
Zgodnie z tymi przepisami w analizowanej spółce należy na koniec roku dokonać księgowania korekty wyliczenia odpisu na ZFŚS. [PRZYKŁAD 1]
Od razu przypominamy o konieczności dokonania przelewu środków pieniężnych na wydzielony rachunek Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o podatku dochodowym czy interpretacjami podatkowymi, jak np. interpretacją indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 września 2014 r., nr IPPB5/423-672/14-2/KS, kosztem uzyskania przychodów są odpisy i zwiększenia obciążające zgodnie z przepisami ustawy o ZFŚS koszty działalności pracodawcy, pod warunkiem że środki pieniężne stanowiące ich równowartość zostaną wpłacone na rachunek ZFŚS.
Niestety wyrównanie odpisu następuje najczęściej już w nowym roku, chociaż księgowanie korekty dokonywane jest w roku obrotowym, którego dotyczy. Przelew środków może więc nastąpić dopiero w nowym roku.
Pamiętajmy, że odpisy i zwiększenia ZFŚS będą stanowić koszt uzyskania przychodu, ale nie w momencie ich naliczenia, tylko dopiero w dacie faktycznego przekazania środków pieniężnych stanowiących ich równowartość na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS.
Różnica w ujęciu księgowym i podatkowym momentu uznania za koszt może skutkować koniecznością naliczenia podatku odroczonego. [PRZYKŁAD 2]
PRZYKŁAD 1
Korekta
Zatrudnienie w spółce
Miesiące | Średnie zatrudnienie w miesiącu w przeliczeniu na etaty | |||
styczeń | 50,2 | |||
luty | 51,4 | |||
marzec | 50,5 | |||
kwiecień | 52,4 | |||
maj | 55 | |||
czerwiec | 65,2 | |||
lipiec | 70,2 | |||
sierpień | 72 | |||
wrzesień | 68,5 | |||
październik | 64 | |||
listopad | 65,2 | |||
grudzień | 50,6 | |||
Razem zatrudnienie | 715,2 | |||
Przeciętne zatrudnienie | 59,6 | |||
Wyliczenie przeciętnego zatrudnienia w etatach: 715,2 : 12 miesięcy = 59,6 etatu
Załóżmy, że na początku roku spółka zaplanowała przeciętne zatrudnienie na poziomie 52 osób i dokonała stosownego księgowania według wyliczenia:
52 etaty x 1093,93 zł/osoba = 56 884,36 zł.
Wyliczenie korekty:
Wyliczenie kwoty odpisu za cały rok
59,6 etatu x 1093,93 zł = 65 198,23 zł
Ustalenie kwoty korekty: 65 198,23 zł – 56 884,36 zł = 8313,87 zł.
Księgowanie:
Objaśnienia:
1. Zaksięgowanie korekty odpisu 8313,87 zł.
2. Przeksięgowanie kosztów odpisu na konta w układzie kalkulacyjnym (jeśli w spółce występuje) – 8313,87 zł.
3. Wyciąg bankowy – przelew środków na wydzielony rachunek bankowy ZFŚS – 8313,87 zł.
PRZYKŁAD 2
Podatek odroczony
Kontynuując przykład poprzedni załóżmy, że spółka jest zobowiązana do ustalenia podatku odroczonego zgodnie z art. 37 ustawy o rachunkowości i nie korzysta ze zwolnienia zgodnie z art. 37 ust. 10 powyższej ustawy.
Wyliczenie podatku odroczonego:
Wartość księgowa funduszu specjalnego = 8313,87 zł
Wartość podatkowa funduszu specjalnego = 0 zł
Ujemna różnica = – 8313,87 zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku: 8313,87 zł x 19 proc. = 1579,64 zł, po zaokrągleniu – 1580 zł.
Objaśnienia:
1. Zaksięgowanie aktywów z tytułu odroczonego podatku – 1580 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 800). Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. nr 43, poz. 349).