Czy z członkiem zarządu spółki można dodatkowo zawrzeć umowę o pracę na stanowisku niezwiązanym z pełnieniem wspomnianej funkcji?
Halina Kwiatkowska radca prawny w kancelarii Chałas i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
Przepisy dopuszczają pracownicze zatrudnienie członków zarządu spółki kapitałowej (art. 203 par. 1 i art. 370 par. 1 k.s.h), ale nie oznacza to, że ogranicza się ono tylko do pełnienia funkcji w zarządzie. Podkreślił to Sąd Najwyższy w wyroku z 9 czerwca 2010 r. (sygn. akt II UK 33/10). Zarządzający przedsiębiorstwem może być zatrudniony w tej samej firmie jako pracownik na stanowisku, które w zakresie obowiązków (pracy) jest odrębne od zarządzania. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, że takie rozwiązanie nie może być stosowane w spółce kapitałowej w odniesieniu do członka jej zarządu.
Podważanie pracowniczego charakteru zatrudnienia w związku z pełnieniem zarządczej funkcji najczęściej jest osią sporów w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy powołuje się w takich przypadkach na brak podporządkowania charakterystycznego dla umów o pracę. Ta sama osoba jest bowiem jednocześnie członkiem zarządu spółki i jej pracownikiem. Jako osoba zarządzająca działa za pracodawcę (spółkę), a jako pracownik – podlega kierownictwu zatrudniającego (art. 22 k.p.), czyli jednocześnie jest pracodawcą i pracownikiem. Braku podporządkowania ubezpieczyciel dopatruje się zwłaszcza w przypadkach, gdy te same osoby są jednocześnie jedynymi wspólnikami i członkami zarządu.
Warto jednak przypomnieć, że na stanowiskach pracy, w których podstawowe znaczenie mają realizowane przez zatrudnionego zadania, kierownictwo pracodawcy – rozumiane w tradycyjny sposób – traci na znaczeniu. W przytoczonym wcześniej wyroku SN słusznie zwraca uwagę, że w takich sytuacjach polecenia zatrudniającego nie muszą być w ogóle wydawane (zwłaszcza jeśli chodzi jedynie o legitymizowanie w ten sposób stosunku pracy). Należy też podkreślić, że ubezpieczyciel najczęściej nie kwestionuje świadczenia umówionych zadań na każdym z powierzonych stanowisk.
Warto także zauważyć, że skoro nie jest określony ustawowy model pracowniczego podporządkowania, to może zdarzyć się, że niezależnie od zawarcia stosunku pracy z członkiem zarządu spółki będzie on pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym na innym stanowisku niezwiązanym z funkcją zarządczą. W takim przypadku będzie musiał podporządkować się poleceniom osób wykonujących czynności za pracodawcę (np. innym członkom zarządu).