Pracodawca zatrudniający ponad 50 osób, w tym wiele osób palących, zamiast zorganizować palarnię, ustanowił całkowity zakaz palenia w firmie. Czy mógł tak zrobić. Czy brak palarni naraża pracodawcę na pozwy ze strony pracowników o odszkodowanie z tytułu dyskryminacji?
Pracodawca musi zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych, stosowanych technologii i warunków pracy. Wynika to z rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Do takich pomieszczeń należą też palarnie. Rozporządzenie określa między innymi jej wymiary i częstotliwość wymiany powietrza. Samo usytuowanie palarni jest dowolne przy zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że palarnia nie powinna być zorganizowana w pomieszczeniu, w którym znajdują się materiały łatwo palne. Nie powinna też być organizowana w korytarzu czy np. w toaletach, gdzie inne osoby niepalące byłyby narażone na wdychanie dymu.
Czy pracodawca może uniknąć obowiązku tworzenia palarni poprzez wprowadzenie do regulaminu pracy zapisu, iż w zakładzie obowiązuje całkowity zakaz palenia? Zgodnie z wyrokiem NSA w Białymstoku nie ma takiej możliwości (wyrok z 27 czerwca 2002 r. SA/Bk 230/02, OSP 2003/12/155). Zdaniem sądu, wprowadzenie zapisów do regulaminu w praktyce nie wyeliminuje faktu, że niektórzy pracownicy mogą palić tytoń poza palarnią i naruszać regulamin.
Czy brak urządzenia palarni naraża pracodawcę na pozwy ze strony pracowników o odszkodowanie z tytułu dyskryminacji? Z jednej strony kodeks pracy zakazuje dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na określone kategorie, takie jak wiek, płeć, przekonania polityczne. Posługuje się przy tym sformulowaniem w szczególności, co może oznaczać, iż jest to jedynie katalog przykładowy. Z drugiej strony z niektórych orzeczeń sądu można wnioskować, że kodeks pracy formułuje katalog zamknięty przyczyn dyskryminacji. To oznaczałoby, że dyskryminacja w zatrudnieniu ze względu na palenie tytoniu nie narusza przepisów prawa i nie daje pracownikowi podstaw do żądania odszkodowania. Nie rozstrzygając powyższego, przede wszystkim trudno sobie wyobrazić sposób wyliczenia szkody, którą pracownik miałby wykazać dlatego, że pracodawca nie utworzył dla niego palarni. Pracodawcy może natomiast grozić grzywna za wykroczenie.