Osoby uprawnione do pomocy finansowej powinny powiadamiać o uzyskaniu lub utracie dochodu. Może to bowiem mieć wpływ na uzyskiwanie wsparcia dla najstarszego potomka.
Czy trzeba zgłosić rozpoczęcie pracy
Czytelnik ma przyznane świadczenia wychowawcze na trójkę dzieci w wieku 4, 7 i 11 lat. W tym miesiącu jego bezrobotna żona zaczęła pracę jako nauczycielka w szkole podstawowej. Czy kwestia ta może mieć znaczenie dla dalszego pobierania wsparcia z programu 500+ i powinien o tym powiadomić ośrodek pomocy społecznej?
TAK
Co do zasady 500 zł na dziecko jest przyznawane na okres świadczeniowy. Ten obecnie trwający zaczął się 1 kwietnia br., a potrwa do 30 września 2017 r. W jego trakcie rodzic powinien pamiętać o konieczności powiadamiania gminy o jakichkolwiek zmianach mających wpływ na uprawnienie do tej formy wsparcia. Może się bowiem okazać, że przestanie spełniać warunki do jego dalszego otrzymywania. Jest to szczególnie istotne w przypadku zmian dochodowych, gdy rodzic ma prawo do 500 zł na pierwsze dziecko w rodzinie, bo wówczas wsparcie jest uzależnione od kryterium dochodowego (800 zł lub 1200 zł). Zmiana wysokości dochodu może więc spowodować przekroczenie progu i rodzic straci 500 zł na pierwszego potomka. Natomiast w razie utraty jakiegoś dochodu może dojść do takiego jego zmniejszenia, że rodzina, która do tej pory nie była uprawniona do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko, może je uzyskać. Katalog dochodów uzyskanych, które trzeba zgłosić, jest określony w przepisach, a do tych najczęściej występujących należy rozpoczęcie pracy lub działalności gospodarczej, zakończenie urlopu wychowawczego, uzyskanie prawa do emerytury, renty, zasiłku dla bezrobotnych oraz świadczeń takich jak świadczenie rodzicielskie. Rodzic nie musi natomiast zgłaszać tego, że otrzymał podwyżkę wynagrodzenia, taka sytuacja nie jest uznawana za uzyskanie dochodu.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy zawarcie małżeństwa ma znaczenie
Po śmierci pierwszego męża pani Aleksandra samotnie wychowywała dwóch synów. Od kwietnia na każdego z nich otrzymuje świadczenie z programu 500+. Czytelniczka w sierpniu ponownie wyszła za mąż. Czy o zmianie stanu cywilnego powinna poinformować gminę?
TAK
W tej sytuacji dochodzi do zmiany składu rodziny, która powiększa się o nowego członka, dlatego rodzic otrzymujący wsparcie powinien zgłosić to do gminy. Co więcej, w przypadku gdy otrzymuje 500 zł na pierwsze dziecko, będzie konieczne ponowne przeliczenie wysokości dochodu, bo pod uwagę brane będą również te osiągane przez małżonka i zostaną podzielone przez cztery osoby. Jeśli na skutek wyliczenia nowej wysokości dochodu przekroczy on próg uprawniający do świadczeń, rodzic straci prawo do wsparcia na pierwszego potomka. Ponadto osoba otrzymująca 500 zł na dziecko powinna powiadomić gminę nie tylko o zawarciu małżeństwa, ale też o rozwodzie. W takich przypadkach dochody również zostaną ponownie przeliczone, przy czym pominięte zostaną te osiągnięte przez byłego małżonka.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy rodzic musi zwracać świadczenia
Pan Artur ma od kwietnia przyznane 500 zł na jedynego syna. Jego żona w czerwcu wróciła do pracy z urlopu wychowawczego, ale dopiero 13 września poinformował o tym ośrodek pomocy społecznej. Czy będzie musiał oddać świadczenia, gdyby okazało się, że przekroczone zostało kryterium dochodowe?
TAK
O każdej sytuacji, która wpływa na uprawnienie do świadczenia wychowawczego, rodzic powinien informować gminę bez zbędnej zwłoki. Jej pojawienie się może bowiem skutkować tym, że gdyby okazało się, że rodzic nie jest już uprawniony do 500 zł na dziecko, ale mimo to przez jakiś okres pobierał pomoc finansową, to będzie musiał zwrócić pieniądze jako nienależnie pobrane (łącznie z odsetkami za opóźnienie). To też oznacza, że im później rodzic powiadomi o zmianie, tym większa będzie kwota, którą gmina będzie kazała mu zwrócić. Podjęcie pracy lub powrót do niej z urlopu wychowawczego są traktowane jako uzyskanie dochodu i osiągane z tego tytułu wynagrodzenie powinno być uwzględnione w dochodzie rodziny. Jeśli spowoduje to przekroczenie kryterium, rodzic straci prawo do 500 zł na pierwsze dziecko i gmina zobowiąże go do zwrotu zaległych świadczeń. W związku z tym, że żona czytelnika wróciła do pracy w czerwcu, pod uwagę będzie brany dochód z lipca. Gdyby kryterium zostało faktycznie przekroczone, świadczenie nie będzie przysługiwać od sierpnia. Dlatego pieniądze za ten miesiąc oraz wrzesień będzie musiał on zwrócić.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1 i art. 25 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy dostanę 500 zł mimo ustanowienia pieczy
Sąd rodzinny wydał postanowienie o umieszczeniu dwójki dzieci czytelnika w rodzinie zastępczej. Czy jeżeli informacja ta dotrze do ośrodka pomocy społecznej, będzie mu dalej przysługiwać świadczenie wychowawcze?
NIE
Kiedy dzieci trafiają, na mocy orzeczenia sądu, do pieczy zastępczej, to niezależnie od tego, czy ma ona charakter rodzinny czy instytucjonalny, stanowi to przesłankę negatywną do otrzymywania świadczeń z programu 500+. Rodzic straci do nich prawo od miesiąca następującego po tym, w którym umieszczono dzieci w pieczy zastępczej. Podobnie będzie również, gdy przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zalicza się do nich: dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, o ile zapewnia nieodpłatnie pełne utrzymanie.
Podstawa prawna
Art. 8 pkt 2 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy należy powiadomić o pracy za granicą
Pani Kamila jest uprawniona do świadczenia wychowawczego na drugie dziecko. Jej mąż został w ubiegłym miesiącu zatrudniony w Niemczech. Czy musi zgłosić podjęcie pracy przez małżonka poza Polską?
TAK
Kwestie związane przyznawaniem świadczeń na dzieci, gdy rodzice przebywają lub pracują w różnych krajach UE, są regulowane unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Służą one ustaleniu, które państwo i w jakiej kolejności jest uprawnione do wypłacania rodzicom pomocy finansowej na dzieci. W związku z tym rodzic powinien poinformować gminę o podjęciu pracy za granicą, a sprawa zostanie przekazana do marszałka województwa, bo to jego urzędnicy mają z a zadanie określić, kto ma przyznawać świadczenia na małoletnich. Gdyby rodzic tego nie zrobił i otrzymywał wsparcie w Polsce, a po jakimś czasie okazało się, że to inne państwo powinno je wypłacać, będzie musiał zwrócić świadczenie wychowawcze.
Podstawa prawna
Art. 8 pkt 4 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy gmina powinna wiedzieć o przeprowadzce
Pani Aneta otrzymuje świadczenie z programu 500+ na dwoje dzieci. Do tej pory mieszkała w Warszawie, ale w październiku przeprowadzi się do Piaseczna, gdzie razem z mężem kupili mieszkanie. Czy powinni powiadomić urząd wypłacający im pieniądze o zmianie miejsca zamieszkania?
TAK
Przepisy wskazują, że wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania (nie ma znaczenia miejsce zameldowania). To ona potem będzie wypłacać rodzicowi 500 zł na dziecko. Wprawdzie ustawa nie przewiduje szczególnego trybu postępowania, gdy rodzina przeprowadza się z jednej gminy do drugiej, nie mniej w takich sytuacjach rodzic powinien powiadomić urząd o zmianie miejsca zamieszkania, aby ten uchylił mu prawo do świadczeń, a następnie złożyć wniosek w tym, który zajmuje się przyznawaniem świadczeń w nowym miejscu jego pobytu.
Podstawa prawna
Art. 13 ust. 2 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).