Zatrudnienie pracownika z Ukrainy na okres 180 dni nie stanowi dużego kłopotu. Wystarczy złożyć odpowiednie oświadczenie w urzędzie pracy i podpisać umowę z wybranym kandydatem. Problem zaczyna się, gdy pierwsze sześć miesięcy dobiega końca i trzeba uzyskać zezwolenie: jednolite na pobyt czasowy i pracę lub tylko na pracę. Tymczasem wydziały spraw cudzoziemców urzędów wojewódzkich zajmujące się wydawaniem takich pozwoleń procedują wnioski bardzo wolno. Rodzi to poważne kłopoty po stronie pracodawców.

Aby legalnie zatrudnić pracownika z Ukrainy trzeba złożyć we właściwym dla siedziby firmy powiatowym urzędzie pracy dokument o nazwie: Oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi. Kiedy PUP zarejestruje dane oświadczenie, wówczas pracodawca może je odebrać i od tego momentu legalnie zatrudnić pracownika z Ukrainy. Nie jest przy tym wymagany tzw. test rynku pracy. Rejestracja oświadczenia zajmuje urzędom czasem jeden dzień, czasem znacznie dłużej. Na podstawie takiego dokumentu obywatel Ukrainy może ubiegać się o wizę roboczą (wiza turystyczna lub innego przeznaczenia nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej w Polsce). Szczegółowe informacje na temat wiz dla Ukraińców znajdują się na stronie polskiej ambasady w Kijowie. Cudzoziemca można w Polsce zatrudnić tylko na podstawie umowy pisemnej, w szczególności umowy o pracę lub w oparciu o umowę cywilnoprawną.

Pracownika cudzoziemca zatrudnionego na umowę o pracę należy normalnie, podobnie jak polskiego pracownika, zgłosić w ciągu 7 dni do ubezpieczenia drukiem ZUS ZUA, z tym wyjątkiem, że zamiast numeru PESEL należy wpisać numer paszportu. Obywatela Ukrainy należy ponadto zameldować w miejscu pobytu według standardowej procedury.

Kiedy cudzoziemiec może pracować bez zezwolenia na pracę?

W oświadczeniu należy wpisać dane identyfikacyjne firmy zatrudniającej oraz zatrudnianego pracownika, a także m.in. miejsce wykonywania pracy, zawód oraz dane dotyczące wizy. świadczeniu - co bardzo istotne - należy wpisać także okresy, w których ma być wykonywana praca. Łączny okres wykonywania pracy nie może przekroczyć 6 miesięcy (180 dni) w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Gdy mija 180 dni

Co jednak, gdy 180-dniowy okres pracy dobiega do końca i ukraiński pracownik nadal chce pracować w Polsce? Wówczas są dwie ścieżki.

  • Pierwsza, uproszczona, polega na ubieganiu się o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.
  • Druga ścieżka to ubieganie się o zezwolenie na pracę. 

Oba wnioski należy kierować do właściwego miejscowo wydziału spraw cudzoziemców urzędu wojewódzkiego. Problemem jest to, że wydziały te rozpatrują wnioski bardzo wolno, co niejednokrotnie rodzi poważne problemy po stronie pracodawców chcących zachować ciągłość legalnego zatrudnienia swoich ukraińskich pracowników.

Kontrola skarbowa w firmie. Jakie prawa i obowiązki ma kontrolowany?

W razie potrzeby Ukraińcy (tak samo jak inni cudzoziemcy) mogą skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej. Na stronie www Urzędu ds. Cudzoziemców znajdują się także formularze rozmaitych wniosków, które są niezbędne obywatelom państw obcych przebywających w Polsce, w tym m.in. wniosek o przedłużenie wizy.