Świadczenie wychowawcze jest zwolnione z egzekucji komorniczej. Jego przyznanie nie może spowodować obniżenia alimentów.
Czy wypłata wpłynie na wysokość alimentów
Pani Weronika samotnie wychowuje dwie córki. Ich ojciec płaci na nie alimenty w łącznej wysokości 1 tys. zł. Matka otrzymała właśnie decyzję z ośrodka pomocy społecznej o przyznaniu jej świadczenia wychowawczego na dwójkę dzieci. Gdy dowiedział się o tym jej były mąż, postanowił, że będzie się starał w sądzie o obniżenie alimentów, skoro kobieta otrzymuje miesięcznie 1 tys. zł dodatkowego wsparcia. Czy uzyskanie świadczenia z programu 500+ może spowodować zmniejszenie alimentów?
NIE
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wysokość alimentów zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a z drugiej od zarobkowych i majątkowych możliwości osoby zobowiązanej do ich płacenia. Jednocześnie wymienione są w nim świadczenia, których otrzymywanie nie ma wpływu na kwotę alimentów. Należą do nich wsparcie z pomocy społecznej oraz z Funduszu Alimentacyjnego. Jednak już wkrótce, dzięki uchwalonej przez parlament nowelizacji kodeksu rodzinnego, lista zostanie powiększona o świadczenie wychowawcze. To oznacza, że na skutek przyznania 500 zł na dwie córki czytelniczka nie będzie miała obniżonych alimentów. Dodatkowo na liście form wsparcia, które nie mają wpływu na ich kwotę, znajdą się jeszcze świadczenia rodzinne oraz przysługujące na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy przysługuje przywrócenie terminu po awarii
Pan Paweł nie złożył jeszcze wniosku o przyznanie świadczenia wychowawczego na dwójkę dzieci. Jeśli nie zrobi tego w tym tygodniu, gmina nie wypłaci mu wyrównania pieniędzy za trzy miesiące. Czy gdyby doszło do problemów technicznych ze złożeniem wniosku drogą elektroniczną, będzie mógł wystąpić o przywrócenie terminu?
TAK
1 lipca to ostatni dzień, w którym złożenie wniosku o przyznanie świadczenia wychowawczego gwarantuje wypłacenie go z wyrównaniem od kwietnia, kiedy ruszył rządowy program 500 + (o ile spełnione są warunki do jego uzyskania). Gdyby jednak rodzic nie złożył formularza do tego dnia włącznie i byłoby to spowodowane przyczynami niezależnymi od niego, to może wykorzystać procedurę przywrócenia terminu, która jest uregulowana w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego.
Przykładem sytuacji, gdy osoba bez własnej winy nie mogła do 1 lipca złożyć wniosku, może być podjęcie próby wysłania go drogą elektroniczną za pośrednictwem swojego banku, która okazała się nieskuteczna ze względu na awarię techniczną. Jeśli z tego powodu formularz nie został dostarczony do systemu Emp@tia, a następnie do odpowiedniej gminy, to bank powinien wydać rodzicowi zaświadczenie potwierdzające pierwotną datę jego wysłania. Ma to ułatwić mu uprawdopodobnienie, że wpłynięcie wniosku po 1 lipca odbyło się z przyczyn niezależnych od opiekuna. Dlatego razem z pismem, w którym będzie zwracać się z prośbą o przywrócenie terminu, powinien dołączyć wspomniany dokument. Jednocześnie musi pamiętać, że powinien wystąpić do gminy w tej sprawie w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny technicznej uniemożliwiającej złożenie wniosku za pośrednictwem banku. Ponadto wymagane jest też dopełnienie czynności, dla której określony był termin, czyli ponowne złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze. Z kolei ostateczne rozstrzygnięcie prośby o przywrócenie terminu – a więc to, czy będzie można uzyskać świadczenia z wyrównaniem za kwiecień, maj i czerwiec – należy do organu przyznającego 500 zł na dziecko. Przy jej rozpatrywaniu powinien uwzględnić indywidualne okoliczności sprawy, w tym datę złożenia formularza, który nie z winy rodzica został dostarczony po 1 lipca br.
Podstawa prawna
Art. 58–59 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267).
Czy świadczenie jest wolne od egzekucji
Komornik zajmuje część pensji pani Ewy. Na konto, na które wpływa jej wynagrodzenie, ośrodek pomocy społecznej ma przekazywać przyznane jej właśnie świadczenia wychowawcze na trójkę dzieci. Czy komornik nie zabierze jej tych środków?
TAK
Rządowy program 500+ od samego początku zakładał, że świadczenie wychowawcze będzie wolne od egzekucji sądowej. Jednak w praktyce okazało się, że mogą być z tym problemy, bo komornik nie zawsze wie, jakie jest pochodzenie środków trafiających na konto objęte zajęciem. Aby zapobiegać takim sytuacjom, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej postanowiło wprowadzić dodatkowe zabezpieczenia zakładające, że gminy, przesyłając świadczenia wychowawcze na rachunek bankowy, będą opatrywać przelewy specjalnym tytułem umożliwiającym ich identyfikację. Do wszystkich banków trafiły też numery kont, z których będzie przelewane 500 zł na dziecko. Natomiast niedługo zacznie obowiązywać jeszcze jeden mechanizm chroniący świadczenie przed egzekucją komorniczą. Na skutek nowelizacji prawa bankowego pieniądze te (podobnie zresztą jak inne świadczenia wolne od zajęcia) będą przekazywane na specjalne subkonta – rachunki rodzinne. Dodatkowo warto pamiętać, że rodzic, wobec którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, może wybrać alternatywne rozwiązanie – otrzymywać świadczenie wychowawcze w gotówce.
Podstawa prawna
Art. 3–4 ustawy z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta).
Czy można zamienić 500 zł na opłatę za czynsz
Pani Elżbieta wychowuje czwórkę dzieci. Złożyła właśnie wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego na każde z nich. Matka ma zaległości w opłacaniu czynszu. Czy ośrodek pomocy społecznej może zamiast pieniędzy od razu przyznać jej wsparcie w formie niepieniężnej, poprzez opłacanie kosztów użytkowania mieszkania?
NIE
Co do zasady świadczenie wychowawcze ma formę pieniężną. Wprawdzie może być zamienione w całości lub części na pomoc rzeczową lub polegającą na opłacaniu różnego rodzaju usług, ale jedynie wtedy, gdy okaże się, że rodzic marnotrawi pieniądze lub wydatkuje je niezgodnie z celem. Przepisy przewidują, że w przypadku posiadania informacji lub sygnałów o takiej możliwości, u osoby, której przyznano świadczenie, powinien być przeprowadzony rodzinny wywiad środowiskowy, który ma służyć ustaleniu faktycznej sytuacji rodziny. Jeśli potwierdzi on podejrzenia o marnotrawienie, ośrodek pomocy społecznej lub inny organ gminy przyznający świadczenie podejmuje decyzję o zamianie na wsparcie niepieniężne. To też oznacza, że gmina nie może z góry założyć – jeszcze zanim zacznie wypłacać 500 zł na dziecko – że będzie ono marnotrawione i w związku z tym od razu przyznać pomoc rzeczową lub usługową. Dlatego to, że czytelniczka posiada jakieś zaległości w płatności czynszu za mieszkanie, nie jest przesłanką, aby zastosować w stosunku do niej wspomnianą zamianę.
Podstawa prawna
Art. 9, art. 15 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).
Czy potrzebne są akty urodzenia wszystkich dzieci
Pani Joanna wspólnie z mężem wychowuje pięcioro dzieci. Składała wniosek o świadczenie wychowawcze, ale pracownica gminy powiedziała, że musi jeszcze dostarczyć skrócone akty urodzenia potomków. Czy faktycznie ma taki obowiązek?
NIE
Organ gminy zajmujący się przyznawaniem świadczeń z programu 500+ nie może wymagać od osób składających wnioski dostarczenia skróconych aktów urodzenia dzieci ani aktu małżeństwa. Większość podstawowych informacji potrzebnych do ustalenia prawa do wsparcia czy to na pierwsze dziecko (z uwzględnieniem kryterium dochodowego), czy na każde kolejne samorząd ma obowiązek pozyskać lub sprawdzić samodzielnie. Dopiero wtedy, gdy organ przyznający wsparcie nie jest w stanie uzyskać takich informacji z przyczyn niezależnych od niego, może wezwać do ich przedstawienia. Ponadto zgodnie z przepisami do wniosku powinny być dołączone oświadczenia i inne dokumenty odpowiednie do sytuacji konkretnego rodzica. To oznacza, że gmina nie może żądać złożenia np. oświadczenia o wysokości dochodu opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem za poprzedni rok kalendarzowy, jeśli żaden z członków rodziny nie prowadzi działalności gospodarczej. Kolejnym nieuprawnionym warunkiem jest wymaganie dostarczenia zaświadczenia z innej gminy o tym, że rodzic nie pobiera w niej świadczenia wychowawczego na dziecko. To, czy wsparcie nie zostało już przyznane, może zostać sprawdzone w centralnej bazie beneficjentów.
Podstawa prawna
Art. 17 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195).