Ustawa z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195) wprowadziła zupełnie nowe świadczenie wychowawcze. Jest to realizacja programu „Rodzina 500 plus” i przełomowe rozwiązanie polityki rodzinnej. Głównym celem programu jest znacząca pomoc finansowa dla rodzin w codziennym wychowaniu dzieci, w tym częściowe pokrycie wydatków związanych z opieką nad nimi i zaspokojeniem ich potrzeb życiowych. „Rodzina 500 plus” ma w istocie wpłynąć na zwiększenie liczby dzieci i poprawić sytuację materialną i demograficzną rodzin. Z pomocy skorzystają rodzice oraz opiekunowie dzieci do 18. roku życia. Rodzina z dwojgiem niepełnoletnich dzieci będzie mogła otrzymać 500 zł na drugie dziecko niezależnie od dochodu. W przypadku rodzin z dochodem poniżej 800 zł netto na osobę wsparcie otrzyma rodzina także na pierwsze lub jedyne dziecko. Dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym to kryterium dochodowe jest wyższe i wynosi 1200 zł netto.



Zgodnie z założeniami świadczenie otrzyma rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Otrzymają je zatem zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim, jak i rodziny niepełne oraz rodzice pozostający w nieformalnych związkach. W przypadku rodziców rozwiedzionych wsparcie otrzyma ten rodzic, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. W niniejszej, ostatniej już części komentarza szczegółowo zostały omówione regulacje dotyczące nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, sposobu postępowania w przypadku przekazania świadczenia wychowawczego po śmierci świadczeniobiorcy na jego rachunek płatniczy lub rachunek inny niż płatniczy, finansowania świadczenia wychowawczego, wybrane zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe. I tak początkowa część poświęcona jest tematyce nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego: definicji nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, sposobu dochodzenia jego zwrotu oraz jego umarzania. Dalej omówiono sposób postępowania organu właściwego oraz marszałka województwa w sytuacji, w której po dniu śmierci osoby uprawnionej przekazano na jej rachunek płatniczy lub rachunek inny niż płatniczy przyznane świadczenie wychowawcze. Następnie przedstawiono przesłanki umożliwiające zmianę lub uchylenie, bez zgody strony, ostatecznej decyzji administracyjnej, na mocy której strona nabyła prawo do świadczenia wychowawczego. Wyjaśniono także przepisy rozdziału 5 u.p.p.w.d. dotyczące finansowania świadczenia wychowawczego. Szczegółowo omówiono zmiany w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, które dotyczą dodatku wychowawczego – świadczenia o podobnym charakterze do wprowadzanego świadczenia wychowawczego, przysługującego rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka. Ponadto autorki zwracają uwagę na wybrane zmiany w przepisach obowiązujących. Z uwagi na to, że przedmiotem komentarza jest program „Rodzina 500 plus”, omówiono tylko te zmiany, które dotyczą świadczenia wychowawczego i dodatku wychowawczego oraz te, gdzie świadczenie wychowawcze wywiera wpływ na inne świadczenia. W końcowej części komentarza omówione zostały przepisy przejściowe, dostosowujące i przepis końcowy.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
Wykaz skrótów
k.c.ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.)
k.k.ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.)
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23)
r.s.r.f. – rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 18 lutego 2016 r. w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego (Dz.U. poz. 212)
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599)
u.p.o.u.a. – ustawa z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 169 ze zm.)
u.p.p.w.d. – ustawa z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195)
u.p.s. – ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.)
u.p.s.w. – ustawa z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.)
u.ś.r. – ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.)
u.w.r. – ustawa z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 332 ze zm.)