RODZINA W marcu urodziłam pierwsze dziecko, które wychowuję wspólnie z jego ojcem, ale w związku z tym, że nie byłam zatrudniona – kończę właśnie studia – nie otrzymuję żadnego świadczenia z ZUS. Słyszałam jednak, że mogę się zgłosić do ośrodka pomocy społecznej, który wypłaca 1 tys. zł miesięcznie przez rok po urodzeniu dziecka. Czy jako studentka mogę otrzymać takie świadczenie – pyta pani Milena
Świadczenie rodzicielskie to specjalna forma wsparcia, która przysługuje osobom niemającym prawa do zasiłku macierzyńskiego z ZUS. Mogą więc z niego skorzystać matki bezrobotne, będące tak jak pani Milena studentkami lub pracujące na umowach cywilnoprawnych. Wsparcie wynosi 1 tys. zł miesięcznie i jest przyznawane niezależnie od kryterium dochodowego, co oznacza, że nie zależy to od zarobków osiąganych przez innych członków rodziny, np. ojca dziecka. Ponadto co do zasady pomoc finansowa przysługuje matce, drugi z rodziców może ją otrzymywać w wyjątkowych okolicznościach. Dotyczy to m.in. takich sytuacji, gdy matka nie żyje lub wystąpiła o skrócenie okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, jeśli wykorzystała je przez co najmniej 14 tygodni. Dodatkowo o wsparcie mogą się starać również osoby, które adoptowały małoletniego, i rodziny zastępcze, z wyjątkiem zawodowych.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje w jednakowej wysokości niezależnie od tego, nad iloma dziećmi urodzonymi w trakcie jednego porodu sprawowana jest opieka. Ich liczba ma natomiast znaczenie dla okresu pobierania wsparcia. Przy jednym potomku wynosi on 52 tygodnie, przy dwójce dzieci jest to 65 tygodni, przy trojgu 67 tygodni, a przy czworgu – 61. Maksymalny okres wypłaty świadczenia, który wynosi 71 tygodni, obowiązuje, gdy urodziło się pięcioro i więcej dzieci. Na nieco innych zasadach pomoc otrzymują matki, które mają prawo do zasiłku dla bezrobotnych – jest to kwota stanowiąca różnicę między 1 tys. zł a wysokością zasiłku z urzędu pracy.
Przepisy wskazują też, kiedy świadczenie nie zostanie przyznane. Stanie się tak, jeżeli:
● jeden z rodziców ma prawo do zasiłku macierzyńskiego lub innego świadczenia o charakterze ubezpieczeniowym,
● dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej,
● rodzic starający się lub otrzymujący wsparcie podjął zatrudnienie lub rozpoczął pracę zarobkową (otrzymywanie 1 tys. zł nie wiąże się z zakazem pracy), która uniemożliwia zajmowanie się dzieckiem,
● osobie uprawnionej przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze,
● w związku z wychowywaniem tego samego dziecka zostało już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku z tytułu opieki na urlopie wychowawczym lub świadczenia pielęgnacyjnego.
Ta ostatnia przesłanka uniemożliwia uzyskiwanie dwóch świadczeń na to samo dziecko. Jednak co więcej, rodzic nie może łączyć świadczenia rodzicielskiego z innymi, wymienionymi w przepisach formami wsparcia, które przysługują mu na innych potomków. Dotyczy to np. takiej sytuacji, gdy ma przyznane na niepełnosprawne dziecko świadczenie pielęgnacyjne. Gdy urodzi się drugi potomek, trzeba wybrać – pozostać przy tej formie wsparcia lub zdecydować się na świadczenie rodzicielskie.
Ponadto wprawdzie 1 tys. zł miesięcznie nie jest uzależnione od kryterium dochodowego, to jego uzyskanie zostanie potraktowane jako dochód przy staraniu się o inne formy pomocy. Dotyczy to świadczeń z pomocy społecznej, Funduszu Alimentacyjnego, zasiłku rodzinnego (i dodatków do niego), specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia wychowawczego (w odniesieniu do pierwszego dziecka, które jest objęte progiem dochodowym).
Ważne
Świadczenie rodzicielskie nie podlega opodatkowaniu ani zadnym innym obciążeniom
Jak się starać o świadczenie rodzicielskie
Wypełniony wniosek (na stosownym druku) należy złożyć w ośrodku pomocy społecznej lub innej jednostce gminy, która zajmuje się przyznawaniem świadczeń na dzieci. Co do zasady nie trzeba dołączać do niego żadnych dokumentów. Wsparcie jest przyznawane od dnia urodzenia, przysposobienia lub objęcia opieką dziecka. Aby jednak tak się stało, wniosek musi być złożony w ciągu 3 miesięcy od tego dnia. Wtedy też rodzic otrzyma zaległe wsparcie. Jeśli np. dziecko przyszło na świat w styczniu, a matka dopiero teraz składa wniosek, to świadczenie jest przyznawane od miesiąca, w którym to nastąpiło, czyli od maja, i będzie przysługiwać do pierwszych urodzin dziecka. Ponadto o świadczenie rodzicielskie mogą się starać osoby, których potomek przyszedł na świat przed 1 stycznia 2016 r. Im wsparcie zostanie przyznanie od miesiąca, w którym zgłosiły się do gminy, do końca okresu, w którym upłyną 52 tygodnie od narodzin dziecka.
Podstawa prawna
Art. 17c ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.).