Senat zaproponował w piątek wprowadzenie trzech poprawek precyzujących do ustawy o emeryturach kapitałowych. Nad poprawkami będzie głosować Sejm.

Poprawki poparte przez senackie Komisje Rodziny i Polityki Społecznej oraz Gospodarki Narodowej jedynie uściślają zapisy uchwalonej przez Sejm 17 października ustawy o emeryturach kapitałowych.

To podstawowy akt prawny wprowadzający od 1 stycznia 2009 r. reformę systemu emerytalnego. Przewiduje on, że od 1 stycznia przyszłego roku osoby, które są członkami Otwartych Funduszy Emerytalnych będą otrzymywały emerytury kapitałowe - okresowe albo dożywotnie. Ich wysokość będzie zależała od kwoty składek zgromadzonych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w trakcie jego życia zawodowego.

Senatorowie do końca nie byli zgodni co do oceny ustawy.

"Nie spełnia ona oczekiwań Polaków, zawiera zbyt wiele luk i uchybień. Jej autorom zabrakło refleksji nad konsekwencjami reformy, szczególnie w dobie kryzysu gospodarczego" - mówił senator Jan Dobrzyński (PiS). Jak dodał, "nowy system będzie opłacalny tylko dla funduszy a nie dla emerytów".

Jeżeli emeryt będzie pracował i nadal opłacał składki, wysokość jego emerytury zostanie (na jego wniosek) ustalona ponownie

Ostatecznie przedstawił 5 poprawek wprowadzających: emeryturę małżeńską, gwarancję wypłaty świadczeń, wydłużenie okresu gwarantowanej wypłaty środków zgromadzonych w OFE osobom wskazanym przez zmarłego emeryta z 3 lat, proponowanych przez rząd, do 10 lat od śmierci ubezpieczonego. Żadna z nich jednak nie została przyjęta.

Senatorowie odrzucili także poprawki Zbigniewa Cichonia (PiS) wydłużające okres wypłaty środków z OFE po śmierci ubezpieczonego do 5 lat oraz zastępujące wymóg pozostawania we wspólności ustawowej ze zmarłym emerytem przez małżonka, który został wskazany przez zmarłego jako osoba uprawniona do otrzymania po nim środków z OFE.

Za przyjęciem ustawy o emeryturach kapitałowych, z uwzględnieniem jedynie poprawek doprecyzowujących, popartych przez komisje, głosowało 54 senatorów, 36 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Ustawa trafi teraz ponownie do Sejmu.

Jako pierwsze nowe emerytury otrzymają po 1 stycznia 2009 r. osoby urodzone w 1949 roku, czyli najstarszy rocznik uprawniony do korzystania z II filara. Trafią one wyłącznie do kobiet. Mężczyźni, ze względu na wyższy o 5 lat wiek emerytalny, po raz pierwszy otrzymają je w 2014 r.

Okresowa emerytura kapitałowa ma być wypłacana do 65. roku życia. Warunkiem jej otrzymania będzie ukończenie 60 lat oraz to, aby wysokość zgromadzonych środków na rachunku otwartego funduszu emerytalnego była równa lub wyższa od 20-krotności dodatku pielęgnacyjnego. Emerytury okresowe mają ma być corocznie waloryzowane.

Prawo do okresowej emerytury kapitałowej będzie wygasało automatycznie w dniu poprzedzającym dzień, w którym członek OFE, tak kobieta jak mężczyzna, ukończy 65 lat. Złożenie wniosku o emeryturę z FUS będzie jednoznaczne ze złożeniem wniosku o przyznanie emerytury kapitałowej. Nie będzie już ona waloryzowana; jej wysokość będzie zależała od zysków lub strat funduszu emerytalnego. W sytuacji gdy OFE osiągną zysk albo nadwyżkę, wysokość dożywotnich emerytur kapitałowych będzie ustalana ponownie w terminach właściwych dla waloryzacji rent i emerytur z FUS.

Jeżeli emeryt będzie pracował i nadal opłacał składki, wysokość jego emerytury zostanie (na jego wniosek) ustalona ponownie. Osoby otrzymujące rentę rodzinną będą miały prawo do jednoczesnego pobierania własnej okresowej emerytury kapitałowej.

"Nowe emerytury będą o ok. 30 proc. niższe od tych, które otrzymaliby ubezpieczeni gdyby nie gromadzili środków w OFE"

Ponieważ emerytury kapitałowe nie będą dziedziczone, gdy emeryt umrze w ciągu trzech pierwszych lat od momentu rozpoczęcia pobierania dożywotniej emerytury kapitałowej, to tzw. jednorazowa wypłata gwarantowana, wskazanym przez niego spadkobiercom, będzie wypłacana w ciągu 3 miesięcy ale nie wcześniej niż w ciągu miesiąca od dnia przedstawienia funduszowi dokumentu stwierdzającego tożsamość uprawnionego do wypłaty. Jeśli będzie to małżonek zmarłego, pieniądze mogą zostać przelane na jego rachunek bankowy w otwartym funduszu emerytalnym. Musi jednak wystąpić z takim wnioskiem.

Według wyliczeń MPiPS okresowa emerytura kapitałowa kobiety, która zakończy pracę w 2009 r., wyniesie od 935 do ponad 3 tys. zł. W 2014 r. emerytury dożywotnie kobiet wyniosą od 1,1 tys. do 3,5 tys. zł. Mężczyzna z rocznika 1949, który zakończy pracę w 2014 r., może, zdaniem resortu pacy, liczyć na dożywotnią emeryturę w wysokości od 1,7 do 6,3 tys. zł.

Zdaniem opozycji parlamentarnej, sytuacja będzie wyglądała inaczej.

"Według obliczeń niezależnych ekspertów nowe emerytury będą o ok. 30 proc. niższe od tych, które otrzymaliby ubezpieczeni gdyby nie gromadzili środków w OFE, ale na dotychczasowych zasadach w ZUS" - podkreślił w piątek senator Jan Dobrzyński.