Pracownik urzędu miasta złożył wniosek o udzielenie mu urlopu bezpłatnego na czas Światowych Dni Młodzieży, uzasadniając, że wykonywanie obowiązków związanych z organizowaniem wydarzenia ściśle powiązanego z wiarą katolicką narusza jego poglądy i wolność sumienia. Czy prezydent ma obowiązek uwzględnić taki wniosek?
Nie. Zasadą jest, że udzielenie urlopu bezpłatnego jest fakultatywne i pozostaje w decyzji pracodawcy. Obowiązek udzielenia urlopu powstaje tylko w wypadkach wskazanych przepisami szczególnymi, jak np.:
● gdy pracownik w terminie złoży wniosek o urlop wychowawczy,
● w celu pełnienia przez pracownika funkcji z wyboru w związkach zawodowych,
● w przypadku złożenia wniosku o urlop na pełnienie funkcji z wyboru w jednostkach samorządu terytorialnego,
● wobec pracownika wybranego na posła lub senatora na okres sprawowania przez niego mandatu oraz trzech miesięcy po jego wygaśnięciu bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy.
Nie ma natomiast żadnego przepisu nakładającego na pracodawcę obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego z uwagi na osobiste przekonania pracownika. Nieuwzględnienie wniosku nie narusza również wolności sumienia. Takowe może bowiem nastąpić w przypadku narzucania pracownikowi konkretnej idei jako swojej czy nakazanie mu poprzez wykonywanie obowiązków pracowniczych oficjalnego popierania, wbrew samemu sobie, poszczególnego przedsięwzięcia czy twierdzenia. Tymczasem Światowe Dni Młodzieży są uroczystością polegającą na spotkaniu ludzi wyznających religię katolicką. Dla ich organizacji nie jest wymagane od pracowników wszelkich urzędów nic poza wykonywaniem standardowych obowiązków, w taki sam sposób, jak gdyby chodziło np. o igrzyska olimpijskie czy zjazd wyznawców Latającego Potwora Spaghetti. Aprobata stanowiska pracownika oznaczałaby, że np. każdy ateista lub niewyznający danej religii albo niebędący entuzjastą sportu lekarz, policjant, kierowca lub maszynista itp. posiadałby prawo odmówić świadczenia pracy związanej w jakikolwiek sposób z odbywającym się wydarzeniem, w tym przypadku ŚDM. To dopiero byłoby zachowanie dyskryminujące uczestników i ich przekonania poprzez utrudnianie lub udaremnianie organizacji wydarzenia, do której urząd gminy jest zobowiązany.
Jadwiga Płażek-Żywicka, prawnik z kancelarii adwokackiej dr. Stefana Płażka