Projekt ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów ma na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2014 r.
TK uznał wówczas za niezgodny z konstytucją przepis uniemożliwiający przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi (lub opiekunowi), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, w sytuacji, gdy drugi z rodziców ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie.
Projekt, który ma zrealizować orzeczenie TK, poparli senatorowie na posiedzeniu połączonych komisji: rodziny, polityki senioralnej i społecznej oraz ustawodawczej.
Jak wyjaśniał senator Marek Borowski, TK uznał, że niezgodna z konstytucją jest zasada jedno świadczenie na jedną rodzinę, gdy rodzina ta jest w wyjątkowej sytuacji, bo opiekuje się dwójką lub większą liczbą niepełnosprawnych dzieci.
"Ten projekt naprawia sytuację" - mówił Borowski. Podkreślił, że sytuacja materialna, a także życiowa i społeczna rodzin, w których niepełnosprawność dotyka więcej niż jednego dziecka, jest znacznie trudniejsza niż rodzin mających jedno dziecko niepełnosprawne.
W uzasadnieniu do projektu napisano, że najważniejszym skutkiem wejścia w życie projektowanej ustawy będzie dostosowanie stanu prawnego do wskazań płynących z wyroku TK. "Równie istotne będzie wzmocnienie społecznego poczucia zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, która to idea na płaszczyźnie tak newralgicznej, jaką są świadczenia rodzinne, powinna zajmować szczególne miejsce" - napisano.
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Bojanowska poinformowała senatorów, że resort popiera inicjatywę i kierunek zmian, ale na realizację projektu nie ma zapewnionych środków w budżecie państwa na ten rok. Dopytywana o koszt wprowadzenia zmian powiedziała, że jest to ok. 29 mln zł.
W środę, w trakcie drugiego czytania projektu ustawy Borowski zaproponował poprawkę rozszerzającą katalog osób do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przez osoby z bliskiej rodziny, jeżeli zachodzi potrzeba zapewnienia opieki innemu dziecku niż to, na które jest pobierane świadczenie pielęgnacyjne, a drugie z rodziców nie żyje, albo uchyla się od sprawowania opieki. Została ona odrzucona.
Orzeczenie TK zapadło w związku ze skargą konstytucyjną ojca, któremu odmówiono prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na syna, ponieważ jego żona miała już ustalone prawo do świadczenia na drugie niepełnosprawne dziecko.
Wcześniej, w październiku 2014 r. TK uznał za niekonstytucyjną inną regulację ustawy o świadczeniach rodzinnych, która uzależniała świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej od wieku, w którym powstała ta niepełnosprawność. Wskazał jednak, że można odmiennie traktować opiekunów dzieci i dorosłych. To orzeczenie również nie zostało jeszcze zrealizowane.
Projekt ustawy trafi teraz do Sejmu.