Taka osoba może mieć łącznie więcej dni wypoczynku w roku niż typowi pracownicy. A to dzięki temu, że urlopu pobranego u pracodawcy użytkownika nie wlicza się do ich rocznego limitu z kodeksu pracy.
Zatrudniając pracownika w trakcie roku, rozliczamy należny mu urlop wypoczynkowy proporcjonalnie do okresu zatrudnienia. Obowiązuje także zasada, zgodnie z którą roczny wymiar urlopu w danym roku nie może przekroczyć odpowiednio 20 lub 26 dni – w zależności od stażu urlopowego danego pracownika. W związku z tym przy obliczaniu urlopu proporcjonalnego należy uwzględniać również urlop już wykorzystany w danym roku u poprzedniego pracodawcy. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy nowy pracownik wcześniej był zatrudniony jako pracownik tymczasowy.
Kodeksowy wypoczynek
Zgodnie z ustawą z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.) w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, zatrudnionemu przysługuje urlop:
1) u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed jego ustaniem pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze,
2) u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:
a) proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
b) proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.
Przy ustalaniu urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.
Rocznie pracownik nie może mieć jednak łącznie wyższego wymiaru urlopu niż 20 dni (przy stażu urlopowym krótszym niż 10 lat) lub 26 dni (przy stażu co najmniej 10-letnim). [przykład 1]
Dla zatrudnionych przez agencję
Według art. 17 ustawy z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. nr 166, poz. 1608 ze zm.) pracownik tymczasowy jest uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika.
Uwaga! Pracownik tymczasowy to pracownik zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika. Prawo do urlopu wypoczynkowego związane jest z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę. Nie nabywa więc prawa do tego urlopu osoba współpracująca z agencją na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Przy ustalaniu urlopu dla pracownika tymczasowego nie bierzemy pod uwagę urlopowego stażu pracy (wykształcenia, okresów zatrudnienia i zrównanych z nimi). Każda osoba nabywa urlop w takim samym wymiarze i w taki sam sposób. Brany jest przy tym pod uwagę jedynie upływający czas pozostawania w dyspozycji agencji. [przykład 2]
Rok przepracowany w ramach pracy tymczasowej daje zatem 24 dni urlopu niezależnie od tego, czy mowa o pracowniku np. z 20-, czy 7-letnim stażem pracy.
Pracownikowi tymczasowemu urlop nie przysługuje od dnia zatrudnienia. Prawo do niego nabywa po upływie miesiąca pozostawania w dyspozycji pracodawcy użytkownika.
W razie niewykorzystania przez takiego pracownika urlopu wypoczynkowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej agencja wypłaca mu ekwiwalent pieniężny w zamian za ten urlop lub jego niewykorzystaną część. Ustawa nie przewiduje możliwości przeniesienia prawa do skorzystania z urlopu w naturze na kolejną umowę z agencją. Nie znajduje tutaj zastosowania art. 171 par. 3 k.p., zgodnie z którym strony umowy o pracę mogą zgodnie ustalić, że niewykorzystany urlop zostanie wykorzystany w naturze w trakcie trwania następnego łączącego je stosunku pracy.
Urlop dla pracowników tymczasowych rządzi się zatem własnymi zasadami. W tym zakresie musimy więc pamiętać o art. 5 k.p. Zgodnie z nim, jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, kodeks pracy stosuje się w zakresie nimi nieuregulowanym. Skoro ustawa o pracownikach tymczasowych reguluje odrębnie kwestie związane przede wszystkim z ustalaniem wymiaru urlopu wypoczynkowego, to przepisy te znajdują zastosowanie w miejsce kodeksowych.
Zwykła praca i ogólne zasady
W związku z tym, że wynikający z ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych sposób ustalania urlopu wypoczynkowego oraz jego wymiar zasadniczo różnią się od uregulowań kodeksu pracy, przy ustalaniu urlopu nie możemy brać pod uwagę wcześniejszego okresu zatrudnienia w danym roku w ramach pracy tymczasowej. Nie da się połączyć zasad z ustawy z tymi z kodeksu. Jeżeli więc były pracownik tymczasowy podejmuje kolejne zwykłe zatrudnienie, to jego urlop rozliczamy proporcjonalnie do okresu zatrudnienia przypadającego do końca danego roku kalendarzowego lub – jeżeli umowa zostanie zawarta na okres krótszy – do końca okresu zatrudnienia w danym roku. Nie bierzemy pod uwagę urlopu wykorzystanego w naturze lub rozliczonego ekwiwalentem, związanego z wcześniejszą pracą tymczasową. [przykład 3]
Ważne
Zatrudnienie w ramach pracy tymczasowej jest wliczane do urlopowego stażu pracy danej osoby. Będzie ono musiało być brane pod uwagę przy ustalaniu tego stażu przy późniejszym zatrudnieniu kodeksowym
PRZYKŁAD 1
Kolejna praca
Zatrudniliśmy pracownika na okres od września do grudnia (cztery miesiące). Czy wymiar przysługującego mu urlopu będzie wynosić osiem dni (ma prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego), w sytuacji gdy z dostarczonego świadectwa pracy wynika, że za okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy wykorzystał 18 dni urlopu?
Osoba uprawniona do 26 dni urlopu rocznie za okres 4-miesięcznego zatrudnienia ma prawo do dziewięć dni urlopu. Wynika to z następujących obliczeń:
26 x 4/12 = 8,666 (wynik zaokrąglamy w górę do pełnego dnia).
Pracownik wykorzystał już 18 dni urlopu. Zatem w tym roku należy mu się osiem dni urlopu.
PRZYKŁAD 2
Odmienności w zatrudnieniu
Pracownik podejmujący swoją pierwszą pracę w życiu po każdym miesiącu zatrudnienia nabywa prawo do 1/12 z przysługującej mu po przepracowaniu roku puli urlopowej. W związku z tym, że będzie to 20 dni, po każdym miesiącu ma prawo do 1,66(6) dni urlopu (nie dokonujemy tutaj zaokrąglenia w górę do pełnego dnia).
Jeżeli osoba ta podjęłaby jako pierwszą pracę zatrudnienie jako pracownik tymczasowy, a nie w ramach zwykłej umowy o pracę, po każdym miesiącu miałaby prawo do dwóch dni urlopu.
PRZYKŁAD 3
Stosunek pracy byłego „czasownika”
Zatrudniliśmy pracownika z 8-letnim stażem pracy (liczonym wraz ze szkołą) w połowie marca. Umowa ma trwać do końca roku. Przez styczeń i luty pracował jako pracownik tymczasowy. W związku z tym rozliczono mu cztery dni urlopu wypoczynkowego. Ile urlopu w tym roku będzie mu przysługiwało u nas – 17 dni czy 16?
Pracownik ma prawo do 17 dni urlopu. Do ustalania proporcjonalnego wymiaru wypoczynku w tej sytuacji nie znajdzie zastosowania zasada rozliczania go z uwzględnieniem łącznego wykorzystanego urlopu wypoczynkowego u kolejnych pracodawców, u których pracownik był zatrudniony w danym roku kalendarzowym. Ustalając urlop, musimy przyjąć zatrudnienie wynikające z zawartej umowy. Będzie to zatem 10 miesięcy – niepełny miesiąc (marzec) zaokrąglamy w górę do pełnego miesiąca (art. 1552a par. 2 k.p.).
20 dni (roczny wymiar urlopu przysługujący ze względu na staż pracy) x 10/12 = 16,66(6) dnia. Wynik zaokrąglamy w górę do pełnego dnia (art. 1553 par. 1 k.p.), co daje nam 17 dni.
Według ogólnej zasady (art. 1553 par. 2 k.p.) wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć wymiaru wynikającego z art. 154 par. 1 i 2 k.p. (w tym przypadku byłoby to 20 dni rocznie). Nie znajduje ona jednak zastosowania w odniesieniu do tych sytuacji, w których pracownik wcześniej miał rozliczany urlop w ramach zatrudnienia tymczasowego. Nie można więc uwzględnić czterech dni urlopu wykorzystanego (rozliczonego) w związku z wcześniejszym zatrudnieniem w agencji pracy tymczasowej.
