Pracodawca ma prawo uzasadnić wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę na czas nieokreślony likwidacją stanowiska pracy, na którym zatrudnia pracownika. Decyzja taka zazwyczaj jest wynikiem trudnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa lub zmian dokonywanych w strukturze organizacyjnej zakładu. Czy sąd pracy, do którego odwołał się pracownik, bada zasadność takiej decyzji pracodawcy?
W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać pogląd, zgodnie z którym likwidacja stanowiska pracy może stanowić uprawnioną przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Sama decyzja co do przydatności i celowości utrzymywania określonego stanowiska mieści się w uprawnieniach pracodawcy i nie podlega ocenie sądów pracy (por. wyrok SN z 23 maja 1997, I PKN 176/97, OSNAPiUS nr 9/1998, poz. 263). Przedmiotem oceny dokonywanej przez sąd jest natomiast kwestia autentyczności likwidacji stanowiska. Może się zdarzyć bowiem, że dokonana przez pracodawcę likwidacja stanowiska pracy ma charakter jedynie pozorny (fikcyjny).
Sąd Najwyższy w jednym z najnowszych orzeczeń w tej materii zwrócił uwagę, iż pozorna likwidacja stanowiska pracy występuje zwłaszcza w sytuacji, gdy jest ono formalnie likwidowane, ale jednocześnie tworzy się w jego miejsce inne stanowisko (o innej nazwie), które w istotnym stopniu nie różni się od zlikwidowanego. Ściślej rzecz biorąc, z pozornością likwidacji stanowiska mamy do czynienia, gdy treść stosunku pracy (warunki pracy i płacy) pracownika zatrudnionego na stanowisku nie różni się w istotnych elementach (tych, których zmiana wymaga dokonania wypowiedzenia), od treści stosunku pracy pracownika wykonującego pracę na stanowisku zlikwidowanym (formalnie). W takiej sytuacji ocena, czy nastąpiła pozorna likwidacja stanowiska pracy, sprowadza się do porównania warunków zatrudnienia na nowym stanowisku z warunkami właściwymi stanowisku zlikwidowanemu (por. wyrok SN z 4 września 2007 r., I PK 92/07, M. P. Pr. 2008/2/93).
Ustalenie, że w danym przypadku nastąpiła pozorna likwidacja stanowiska pracy, powoduje, że okoliczność ta nie może zostać zakwalifikowana jako obiektywna i samodzielna przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony. Uzasadnione jednak staje się roszczenie pracownika o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach.