Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1800 zł miesięcznie, 600 zł dodatku funkcyjnego oraz dodatek stażowy w wymiarze 20 proc. płacy zasadniczej (360 zł), który zgodnie z regulaminem wynagradzania nie jest pomniejszany za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Zatrudniony przebywał na zwolnieniu lekarskim od 11 do 19 lutego 2016 r. (9 dni), nabywając tym samym prawo do wynagrodzenia chorobowego. W oświadczeniu PIT-2 upoważnił pracodawcę do odliczania ulgi podatkowej. Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodów.
W jaki sposób obliczyć wynagrodzenie chorobowe pracownika za ten miesiąc?
Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub z przepisami o wynagradzaniu (tj. jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku). Wynika to z art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W praktyce oznacza to, że w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych uwzględnia się jedynie te elementy płacy, które są pomniejszane za okresy absencji zdrowotnej. Składniki wynagrodzenia należne w kwocie proporcjonalnie obniżonej wlicza się do tej podstawy po uzupełnieniu, natomiast pomniejszane w sposób inny niż proporcjonalny – w kwocie faktycznie wypłaconej pracownikowi, bez dopełniania.
Zasada ta dotyczy w równej mierze wynagrodzenia za czas choroby płatnego ze środków pracodawcy. Najczęściej – choć nie jest to regułą – takim niepomniejszanym składnikiem wynagrodzenia wypłacanym oprócz świadczeń chorobowych jest dodatek stażowy. Jeśli zatem przepisy prawa zakładowego stanowią, że dodatek ten wypłaca się również za okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, nie należy go włączać do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych. W konsekwencji komplikuje się sposób rozliczania składek ZUS za miesiąc, w którym wystąpiła absencja zdrowotna.
Sposób dokonywania wyliczeń w przypadku opisanym na wstępie przedstawia ramka.
Obliczenia
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego
Stanowi ją wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych z poborów zatrudnionego. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego za luty 2016 r. należy zatem ustalić z miesięcy od lutego 2015 r. do stycznia 2016 r.:
(1800 zł wynagrodzenia zasadniczego + 600 zł dodatku funkcyjnego) x 12 miesięcy = 28 800 zł
28 800 zł : 12 miesięcy = 2400 zł
2400 zł – (2400 zł x 13,71 proc. składek ZUS potrąconych z wynagrodzenia pracownika) = 2400 zł – 329,04 zł = 2070,96 zł.
Zasiłek dzienny
(2070,96 zł : 30 dni) x 80 proc. = 55,23 zł
Wynagrodzenie chorobowe
55,23 zł (wynagrodzenie chorobowe za 1 dzień) x 9 dni zwolnienia lekarskiego = 497,07 zł
Wynagrodzenie za czas przepracowany
Aby je obliczyć, należy od wynagrodzenia brutto za cały miesiąc odjąć wynagrodzenie za czas nieobecności spowodowanej chorobą, ale przed pomniejszeniem o składki ZUS potrącane z przychodu pracownika. Przy płacy jednoskładnikowej wystarcza jedno proste działanie, ale w przypadku wynagrodzenia złożonego z wielu składników trzeba je osobno przeliczyć.
Wynagrodzenie zasadnicze za czas przepracowany
1800 zł (wynagrodzenie zasadnicze) : 30 dni = 60 zł
60 zł (wynagrodzenie zasadnicze za 1 dzień) x 9 dni zwolnienia lekarskiego = 540 zł
1800 zł – 540 zł (wynagrodzenie zasadnicze za czas nieprzepracowany) = 1260 zł
Dodatek funkcyjny za czas przepracowany
600 zł (dodatek funkcyjny) : 30 dni = 20 zł
20 zł (dodatek funkcyjny za 1 dzień) x 9 dni zwolnienia lekarskiego = 180 zł
600 zł – 180 zł (dodatek funkcyjny za czas nieprzepracowany) = 420 zł
Wynagrodzenie brutto za czas przepracowany
1260 zł (wynagrodzenie zasadnicze za czas przepracowany) + 420 zł (dodatek funkcyjny za czas przepracowany) = 1680 zł
Wynagrodzenie za czas przepracowany łącznie z dodatkiem stażowym
1680 zł + 360 zł = 2040 zł
2040 zł to kwota należnego pracownikowi wynagrodzenia brutto za czas przepracowany, a więc trzeba od niej naliczyć składki ZUS. Jednak ta część dodatku stażowego, która przypada na okres choroby, nie podlega oskładkowaniu, należy ja zatem odjąć od podstawy do oskładkowania.
Kwota dodatku stażowego przypadającego na okres choroby
360 zł (dodatek stażowy) : 30 dni = 12 zł
12 zł x 9 dni zwolnienia lekarskiego = 108 zł
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
2040 zł (wynagrodzenie brutto należne pracownikowi za czas przepracowany) – 108 zł (kwota dodatku stażowego przypadającego na czas przepracowany, od której nie nalicza się składek ZUS) = 1932 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne
1932 zł x 9,76 proc. = 188,56 zł (składka emerytalna)
1932 zł x 1,5 proc. = 28,98 zł (składka rentowa)
1932 zł x 2,45 proc. = 47,33 zł (składka chorobowa)
Składki łącznie: 264,87 zł
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne
W tym miejscu należy wskazać, że od świadczeń chorobowych nie odprowadza się składek ZUS. Wyjątek stanowi wynagrodzenie za czas choroby finansowane przez pracodawcę. Od niego uiszcza się bowiem składkę zdrowotną. Jednak od tej części dodatku stażowego, która przypada na to wynagrodzenie, składki zdrowotnej się nie nalicza.
1932 zł (podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne) – 264,87 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) + 497,07 zł (wynagrodzenie za czas choroby) = 2164,20 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
2164,20 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 9 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej) = 194,78 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu od podatku
2164,20 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 7,75 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej podlegającej odliczeniu od podatku) = 167,73 zł
Podstawa opodatkowania
2040 zł (wynagrodzenie brutto za czas przepracowany) – 264,87 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) – 111,25 zł (podstawowe koszty uzyskania przychodu) + 497,07 zł (wynagrodzenie za czas choroby) = 2161 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)
Podatek PIT
2161 zł (podstawa opodatkowania) x 18 proc. (wymiar procentowy podatku) = 388,98 zł
Zaliczka na podatek dochodowy
388,98 zł (podatek) – 46,33 zł (ulga podatkowa odliczana pracownikowi, który złożył PIT-2) – 167,73 zł (składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od podatku) = 175 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)
Wynagrodzenie netto za luty
2040 zł (wynagrodzenie brutto za czas przepracowany) + 497,07 zł (wynagrodzenie brutto za czas choroby) – 264,87 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) – 194,78 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) – 175 zł (zaliczka na podatek dochodowy) = 1902,42 zł
Podstawa prawna
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).