Nie tylko ustawa o zmianie ordynacji i innych ustaw czy ustawa o administracji podatkowej, lecz także rozporządzenie wierzycielskie zmodyfikowało procedurę administracyjną. Rozporządzenie to zastąpiło poprzednio obowiązujące rozporządzenie z 20 maja 2014 r. w sprawie trybu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz.U poz. 656). W rzeczywistości zmiany mają znaczenie przede wszystkim w relacji wierzyciel – organ egzekucyjny, wprowadzając dodatkowe obowiązki po stronie wierzyciela (w zakresie składek – po stronie ZUS).

Rozporządzenie będzie miało więc też zastosowanie, w przypadkach gdy nie ZUS, ale naczelnik urzędu skarbowego będzie organem egzekucyjnym. W takiej sytuacji ZUS będzie tylko wierzycielem. Rozporządzenie wierzycielskie nie reguluje więc bezpośrednio praw i obowiązków dłużnika, ponieważ dotyczy obowiązków wierzyciela i organu egzekucyjnego.

Rozporządzenie wierzycielskie precyzuje, że w przypadku podjęcia opisanych wcześniej działań informacyjnych mających skłonić dłużnika do dobrowolnego regulowania zaległości (np. wysłanie pisma, e-maila) ZUS powinien wystawić upomnienie nie wcześniej niż po upływie 7 i nie później niż po upływie 21 dni od dnia, w którym podjęto te działania.

Dodatkowe obowiązki dla wierzyciela

W przypadku ustalenia przez wierzyciela (czyli ZUS) innych danych niż wynikające z tytułu wykonawczego, niezbędnych do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej, ZUS jest zobowiązany do przekazania organowi egzekucyjnemu wraz z pierwotnym tytułem wykonawczym informacji zawierającej te dane.

Na koniec warto też wspomnieć o dodatkowych obowiązkach, które rozporządzenie wierzycielskie nakłada na naczelnika urzędu skarbowego, w przypadku gdy nastąpi zbieg prowadzonej przez niego egzekucji administracyjnej z egzekucją sądową, tj. prowadzoną przez komornika. Zgodnie z nowym trybem postępowania po nadaniu klauzuli wykonalności kolejnym tytułom wystawianym przez ZUS (na wciąż rosnące zaległości składkowe) naczelnik urzędu skarbowego powinien je przekazać komornikowi. Celem tej regulacji jest, jak można założyć, wyeliminowanie sytuacji, w których naczelnik urzędu skarbowego po nadaniu klauzuli wykonalności zwracał ZUS tytuły wykonawcze wystawione później. Powodowało to oczywiście konieczność wszczynania kolejnej egzekucji.

To większość ze zmian, które wpływają na tryb dochodzenia i zabezpieczenia zaległości składkowych oraz egzekucji. Choć w tekście podjęto próbę dokonania pobieżnej oceny większości z tych znowelizowanych przepisów, to mając na uwadze krótki, bo nieco ponad miesięczny okres ich obowiązywania, trudno o pogłębione analizy. Dopiero przyszłość pokaże, w jaki sposób teoretyczne przepisy odnajdą się w praktyce i dla kogo – ZUS czy płatników składek – okażą się korzystne.

Co musi ZUS, gdy działa jako wierzyciel

● Wystawić upomnienie po podjęciu działań informacyjnych nie wcześniej niż po upływie 7 i nie później niż po upływie 21 dni.

● Przekazać organowi egzekucyjnemu informacje o dłużniku wraz pierwotnym tytułem wykonawczym.

● Niezwłocznie zawiadomić organ egzekucyjny o zmianie wysokości zobowiązania pieniężnego.

Jakie dane ZUS musi przekazać organowi egzekucyjnemu

● Okoliczności, na podstawie których ustalono właściwość miejscową organu egzekucyjnego – podobnie jak w poprzednim stanie prawnym.

● Imię i nazwisko oraz adres miejsca zamieszkania przedstawiciela ustawowego zobowiązanego, opiekuna albo kuratora.

● Posiadany przez dłużnika majątek lub źródła jego dochodu – podobnie jak poprzednio.

● Numer i daty postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu stwierdzenia, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne oraz ujawnionych składników majątkowych lub źródeł dochodu zobowiązanego przewyższających kwotę wydatków egzekucyjnych.

● Numer i datę zawiadomienia o przyczynach nieprzystąpienia do egzekucji lub postanowienia o nieprzystąpieniu do egzekucji.