Wsparcie jest przyznawane na wniosek. Można go będzie złożyć w wersji papierowej lub elektronicznej. Jego wzór zostanie opublikowany w rozporządzeniu wydanym na podstawie ustawy.
Jeśli wniosek zostanie złożony w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 kwietnia do 1 lipca 2016 r., świadczenie wychowawcze zostanie przyznane i wypłacone z wyrównaniem począwszy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 1 kwietnia 2016 r. Natomiast w przypadku złożenia wniosku po upływie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. po 1 lipca 2016 r.), prawo do świadczenie zostanie przyznane i wypłacone począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami.
Wniosek należy złożyć w urzędzie miasta/gminy, ośrodku pomocy społecznej właściwych ze względu na miejsce zamieszkania lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeśli taka w gminie funkcjonuje. Można to będzie zrobić przez internet, za pośrednictwem poczty lub w gminie.
E-wniosek o świadczenie wychowawcze będzie można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej. Korzystając z portalu empatia.mrpips.gov.pl, należy po wejściu na stronę utworzyć własne konto, a po zalogowaniu wybrać wniosek i go wypełnić, a następnie wysłać drogą elektroniczną. W tym przypadku konieczne będzie posiadanie tzw. profilu zaufanego lub bezpiecznego podpisu elektronicznego.
Dokładne informacje, jaka instytucja w danej gminie będzie przyjmowała wnioski o przyznanie świadczenia wychowawczego, można uzyskać w urzędzie miasta/gminy miejsca zamieszkania. Pierwsze świadczenia zostaną przyznane na okres od dnia wejścia w życie ustawy do 30 września 2017 r.
UWAGA! Jeśli osoba składająca wniosek lub członek wskazanej we wniosku rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej – w państwie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a wyjazd lub pobyt nie ma charakteru turystycznego, leczniczego albo nie jest związany z podjęciem przez dziecko kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, to gmina przekaże wniosek wraz z dokumentami marszałkowi województwa w celu jego rozpatrzenia i ustalenia, czy nie mają zastosowania unijne przepisy o koordynacji systemu zabezpieczeń społecznych. Ma to na celu uniknięcie niedopuszczalnej w przepisach unijnych sytuacji pobierania przez tę samą osobę podobnych świadczeń w dwóch państwach UE/EOG jednocześnie.
Co dołączyć do wniosku
Jeśli występujemy o świadczenie wychowawcze na drugie i kolejne dziecko, nie musimy dołączyć do wniosku żadnych dodatkowych dokumentów. W takim przypadku świadczenie nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego.
Jeśli wnioskujemy o świadczenie wychowawcze na pierwsze lub jedyne dziecko (z uwagi na to, że obowiązuje w takim wypadku kryterium dochodowe), musimy dołączyć do wniosku:
● zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość dochodu niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – jeśli członkowie rodziny osiągają takie dochody,
● oświadczenie o deklarowanych dochodach osiąganych przez osoby podlegające przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym – jeśli członkowie rodziny osiągają takie dochody,
● dokumenty (w tym oświadczenia) potwierdzające utratę lub uzyskanie dochodu w przypadku zmian sytuacji dochodowej.
W zależności od okoliczności indywidualnej sprawy gmina będzie mogła zażądać udokumentowania innych, istotnych dla prawidłowego przyznania świadczenia wychowawczego, okoliczności. Zasadą jest jednak, że może się to odbyć poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Gdy wniosek zostanie wysłany drogą elektroniczną, cała korespondencja z gminą będzie mogła być prowadzona również drogą elektroniczną, korespondencja z gminy będzie trafiała do wnioskodawcy na utworzone przez niego konto na stronie empatia.mrpips.gov.pl.
Postępowanie administracyjne
Wnioski o świadczenie wychowawcze będzie można składać od 1 kwietnia 2016 r., czyli od momentu startu programu. Jeśli wniosek zostanie złożony w ciągu pierwszych 3 miesięcy, rodzice dostaną wyrównanie wstecz od 1 kwietnia. W kolejnych miesiącach świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym rodzice złożą wniosek.
Jeśli wniosek wpłynie w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 kwietnia do 30 czerwca 2016 r., organ będzie miał na wydanie decyzji i wypłacenie świadczenia wychowawczego do trzech miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Jednak, jeśli możliwości organizacyjne gminy na to pozwolą, rozpatrzenie wniosku i wypłata świadczenia będzie mogła nastąpić wcześniej.
Jeżeli złożymy wniosek po upływie trzech miesięcy od wejścia w życie ustawy (tj. po 30 czerwca 2016 r.), to wydanie decyzji i wypłata świadczenia będą uzależnione od dnia, w którym zostanie złożony. Przy złożeniu go z prawidłowo wypełnionymi dokumentami do 10. dnia miesiąca (włącznie), wydanie decyzji i wypłata świadczenia nastąpi do końca tego miesiąca.
Natomiast w przypadku złożenia wniosku po 10. dniu miesiąca decyzja zostanie wydana i świadczenie wychowawcze za dany miesiąc zostanie wypłacone najpóźniej do ostatniego dnia kolejnego miesiąca.
Pierwszy okres wypłacania świadczenia wychowawczego będzie dłuższy, od kwietnia 2016 r. aż do 30 września 2017 r. Dzięki temu rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków w 2016 r., kiedy program wchodzi w życie.
Forma wypłaty świadczenia
Świadczenie będzie wypłacane w wybrany przez zainteresowanego sposób: na rachunek bankowy lub w kasie urzędu gminy/ miasta lub ośrodka pomocy społecznej.