TEZA: Ochrona stosunku pracy wynikająca z art. 1861 par. 1 kodeksu pracy rozpoczyna się od złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego spełniającego formalne wymagania określone w par. 2 i 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1139).
Sygn. akt II PK 274/14
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO z 24 września 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Pracownik złożył wniosek o urlop wychowawczy 20 listopada. Pracodawca kazał uzupełnić ten wniosek o potrzebne informacje. 21 listopada zatrudnionemu doręczono oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem upływającym 28 lutego. 27 listopada pracownik uzupełnił swój wniosek urlopowy i z tym dniem udzielono mu urlopu wychowawczego w okresie od 9 grudnia do dnia rozwiązania umowy o pracę. Pracownik domagał się odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy w okresie ochronnym (art. 1861 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.).
Sąd rejonowy uznał, że zwolniony nie był szczególnie chroniony przed wypowiedzeniem, ponieważ w dacie doręczenia mu wypowiedzenia nie złożył prawidłowego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego, lecz wadliwy formalnie. Zwolnienie było więc prawidłowe i odszkodowanie się nie należy.
Przeciwnie uznał sąd okręgowy. Szczególna ochrona stosunku pracy pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego zgodnie z art. 1861 par. 1 k.p. przysługuje zawsze od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczy, a więc także za okres dłuższy niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem tego urlopu (w sprawie 2 tygodnie i 5 dni), nawet gdy wniosek o urlop nie spełnia wymogów przewidzianych prawem. Wobec uzupełnienia wniosku w zakreślonym przez pracodawcę terminie wniosek pracownika był skutecznie wniesiony w dacie jego pierwotnego złożenia, tj. 20 listopada.
W skardze kasacyjnej pracodawca twierdził, że ochrona z art. 1861 par. 1 k.p. powinna być ograniczona tylko do okresu od dnia złożenia prawidłowego wniosku o urlop, za okres nie dłuższy niż 2 tygodnie przed jego rozpoczęciem.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy nie podzielił stanowiska sądu drugiej instancji. Wskazał, że złożenie wniosku jest czynnością prawną, która skutek prawny w postaci obowiązku pracodawcy udzielenia pracownikowi urlopu wychowawczego wywołuje dopiero po przekazaniu przez zatrudnionego informacji wymaganych par. 2 i 3 rozporządzenia z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego, stanowiących obligatoryjną treść wniosku i niezbędnych do zweryfikowania uprawnień do tego urlopu w oparciu o przesłanki wynikające z art. 186 par. 3, 6, 9 i 10 k.p. Ochrona pracownika wynikająca z art. 1861 par. 1 k.p. ma zapobiegać udaremnieniu przez pracodawcę wykonania jego zobowiązania poprzez wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę po złożeniu wniosku o urlop wychowawczy, a przed jego rozpoczęciem. Jest zatem powiązana z istniejącym już zobowiązaniem. Dlatego ochrona ta nie może rozpocząć się przed powstaniem zobowiązania pracodawcy. Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego pracownik składa na 2 tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza z niego korzystać (par. 1 rozporządzenia). W razie złożenia wniosku bez zachowania tego terminu pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu nie później niż z upływem dwóch tygodni od złożenia wniosku (par. 4 ust. 2 rozporządzenia). Zatem termin ten określa nie tylko datę rozpoczęcia urlopu, lecz także wskazuje na konieczność podania aktualnych informacji przedstawiających stan rzeczy przed rozpoczęciem urlopu. Dlatego zobowiązanie pracodawcy do udzielenia pracownikowi urlopu powstaje wtedy, gdy ten – wraz z wnioskiem – przedstawi wymagane oświadczenia czy zaświadczenia potwierdzające jego prawo istniejące w momencie rozpoczęcia korzystania z urlopu. Chodzi tu o wniosek spełniający wszystkie formalne wymagania do uzyskania urlopu wychowawczego.
