Czy pracodawca może wymagać od pracowników działu produkcji, aby sprzątali swoje pomieszczenia pracy, higieniczno-sanitarne i socjalne? W biurze dyrekcja zatrudniła sprzątaczkę, natomiast od nas oczekuje się sprzątania we własnym zakresie.
EKSPERT RADZI
W myśl art. 22 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.) przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Ponadto, zgodnie z art. 94 pkt 1 k.p., obowiązkiem pracodawcy jest w szczególności zaznajomienie pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami.
Przepisy obligują pracodawcę do powierzania pracownikom zadań, które odpowiadają rodzajowi umówionej pracy oraz ich kwalifikacjom. Pracodawca nie może więc zmusić zatrudnionego do sprzątania w zakładzie pracy, o ile nie jest to przedmiotem umowy o pracę (pracownik nie jest zatrudniony na stanowisku np. sprzątaczki). Należy bowiem wyjaśnić, że obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zgodnie z art. 207 k.p., spoczywa na pracodawcy, który powinien zadbać o to, aby zarówno pomieszczenia pracy, jak i stanowiska pracy, były czyste. Dbałość ta może przejawiać się np. zatrudnieniem sprzątaczki.
Powyższe nie oznacza jednak, że zatrudniony w ogóle nie musi dbać o porządek w miejscu pracy czy na swoim stanowisku. Niezależnie bowiem od rodzaju świadczonej pracy oraz kwalifikacji danego pracownika, zgodnie z art. 211 pkt 3 k.p. do jego podstawowych obowiązków należy dbanie o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy. Oznacza to, że zatrudniony musi dbać o czystość w swoim otoczeniu w takim zakresie, w jakim ma to bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy jego oraz innych osób przebywających na terenie zakładu pracy (np. współpracowników). O ile więc wątpliwe wydaje się prawo pracodawcy do powierzania pracownikowi – który nie ma tego w zakresie obowiązków lub nie wynika to z jego charakteru pracy – prac porządkowych w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych (np. sprzątania toalet, pryszniców, jadalni itp.), o tyle bezsprzeczne jest jego prawo do oczekiwania od pracownika utrzymywania ładu i porządku na stanowisku pracy – np. zamiecenia odpadów produkcyjnych czy wytarcia rozlanego płynu.
Podstawa prawna
Art. 22 par. 1, art. 94 pkt 1, art. 207 i art. 211 pkt 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).