We wtorek odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Ma on na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2014 r.

TK uznał wówczas za niezgodny z konstytucją przepis uniemożliwiający przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi (lub opiekunowi), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, w sytuacji, gdy drugi z rodziców ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie.

Projekt, który ma zrealizować orzeczenie TK, poparli we wtorek senatorowie na posiedzeniu połączonych komisji: rodziny, polityki senioralnej i społecznej oraz ustawodawczej.

Jak wyjaśniał senator Marek Borowski (niez.), TK uznał, że niezgodna z konstytucją jest zasada jedno świadczenie na jedną rodzinę, gdy rodzina ta jest w wyjątkowej sytuacji, bo opiekuje się dwójką lub większą liczbą niepełnosprawnych dzieci. "Ten projekt naprawia sytuację" - mówił. Podkreślał, że sytuacja materialna, a także życiowa i społeczna rodzin, w których niepełnosprawność dotyka więcej niż jednego dziecka, jest znacznie trudniejsza niż rodzin mających jedno dziecko niepełnosprawne.

W uzasadnieniu do projektu napisano, że najważniejszym skutkiem wejścia w życie projektowanej ustawy będzie dostosowanie stanu prawnego do wskazań płynących z wyroku TK. "Równie istotne będzie wzmocnienie społecznego poczucia zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, która to idea na płaszczyźnie tak newralgicznej, jaką są świadczenia rodzinne, powinna zajmować szczególne miejsce" - napisano.

Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Bojanowska poinformowała senatorów, że resort popiera inicjatywę i kierunek zmian, ale na realizację projektu nie ma zapewnionych środków w budżecie państwa na ten rok. Dopytywana o koszt wprowadzenia zmian powiedziała, że jest to ok. 29 mln zł.

Po zakończeniu oficjalnego posiedzenia komisji grupa rodziców niepełnosprawnych dzieci prosiła senatorów o wsparcie przy tworzeniu nowego prawa dotyczącego świadczeń dla opiekunów. Przypomnieli, że w resorcie rodziny trwają praca nad nowym, kompleksowym systemem wsparcia dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, ale nie są oni na te spotkania zapraszani. Senator Antoni Szymański (PiS) zapewnił ich, że skontaktuje się z resortem rodziny i poprosi o wysłuchanie tej grupy opiekunów.

Orzeczenie TK zapadło w związku ze skargą konstytucyjną ojca, któremu odmówiono prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na syna, ponieważ jego żona miała już ustalone prawo do świadczenia na drugie niepełnosprawne dziecko.

Wcześniej, w październiku 2014 r. TK uznał za niekonstytucyjną inną regulację ustawy o świadczeniach rodzinnych, która uzależniała świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej od wieku, w którym powstała ta niepełnosprawność. Wskazał jednak, że można odmiennie traktować opiekunów dzieci i dorosłych. To orzeczenie również nie zostało jeszcze zrealizowane.