Gdy ma się tylko jednego pracodawcę, to on kontroluje, by podstawa, od której naliczane są składki emerytalna i rentowa, nie przekroczyła ustalonej na dany rok kwoty granicznej. Przy zatrudnieniu w kilku miejscach ten obowiązek spoczywa na pracowniku.
Czy dług zawsze musi uregulować pracodawca
Zatrudniony u mnie od połowy roku pracownik źle zsumował przychody. Wskutek jego błędnej informacji nie przekazałem za niego składek emerytalnej i rentowej już za październik. Okazało się, że popełnił błąd w obliczeniach. Czy to ja odpowiadam wobec ZUS za nieopłacanie składek?
NIE
Za skutki przekazania pracodawcy błędnej informacji o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek odpowiada pracownik (w 2015 roku limit wynosi 118 770 zł). To on musi spłacić w całości powstałe z tego powodu zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W takim przypadku powinien uregulować zarówno składki finansowane przez siebie, jak i przez pracodawcę (płatnika składek) oraz odsetki za zwłokę naliczone do dnia zapłaty włącznie.
Podstawa prawna
Art. 19 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Par. 10 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Obwieszczenie ministra pracy i polityki społecznej z 27 listopada 2014 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2015 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. z 2014 r. poz. 1137).
Czy roczny limit dotyczy wszystkich składek
Z uwagi na awans i podwyżkę przekroczyłem w tym roku roczny limit składek. Okazuje się jednak, że niektóre z nich są nadal opłacane przez pracodawcę. Czy narusza on przepisy?
NIE
Limitowana jest tylko podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz Fundusz Emerytur Pomostowych. Oznacza to, że jeśli w 2015 roku przychód przekroczy 118 770 zł, nie powinny być opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych. Natomiast składki na pozostałe ubezpieczenia – chorobowe i wypadkowe oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych muszą być obliczane i przekazywane do ZUS. Dotyczy to także składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna
Art. 19 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 36 ust. 3 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.).
Art. 104 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.).
Art. 29 ust. 1 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.).
Art. 81 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.).
Czy ZUS pomoże w obliczeniach
Zmieniałem w tym roku trzykrotnie pracę. Zmieniał się przy tym wymiar mojego etatu i wynagrodzenie. Jeśli nie jestem pewien, czy dobrze zsumowałem przychody, to powinienem wystąpić do ZUS? Czy może to zrobić także mój obecny pracodawca?
TAK
Jeśli pracownik nie ma pewności, czy dokonał właściwych obliczeń i czy nie dojdzie lub doszło do przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, bezpieczniej jest wystąpić do ZUS o pisemną informację w tej sprawie. Takie uprawnienie przysługuje również płatnikowi składek. Wniosek o ustalenie przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek należy złożyć w jednostce ZUS. Można to zrobić w formie elektronicznej przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS na formularzu ZUS-EPW-U albo ZUS-EPW-P.
Podstawa prawna
Art. 19 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Par. 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Czy pracownik może zdecydować, kto opłaci składki
Jestem jednocześnie zatrudniona na pół etatu przez dwóch pracodawców. W listopadzie przekroczona została roczna podstawa wymiaru składek i dlatego poinformowałam jednego z pracodawców, aby opłacił za mnie składki emerytalną i rentową tylko od 1500 zł, a drugiego, by w ogóle ich nie opłacał. Czy mogłam tak postąpić?
TAK
Gdy dana osoba ma równocześnie kilku płatników składek (np. jest jednocześnie zatrudniona na podstawie dwóch umów o pracę), sama musi monitorować wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W razie przekroczenia kwoty granicznej jest zobowiązana poinformować o tym płatników. Powinna zatem złożyć każdemu z nich oświadczenie podając, od jakiej kwoty trzeba jeszcze opłacić składki. Jeśli ma dwóch pracodawców, może wskazać, który z nich opłaci za nią składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc, w którym nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru.
Podstawa prawna
Art. 19 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Czy nadpłata trafi od razu do pracownika
Moi pracodawcy opłacili za mnie więcej składek, niż powinni, bo za późno ich zawiadomiłem, że został przekroczony roczny limit. Czy jest możliwe, aby nadpłata trafiła od razu do mnie?
NIE
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłacone pomimo osiągnięcia rocznej podstawy wymiaru są składkami nienależnie opłaconymi. Podlegają rozliczeniu jak inne nienależnie opłacone składki. Oznacza to, że ZUS zaliczy je na poczet zaległych i bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot. Jeśli pracodawcy złożą do ZUS dokumenty korygujące i zakład zwróci im nadwyżki, to zobowiązani są niezwłocznie rozliczyć się z pracownikiem (oddać finansowaną przez niego część składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe).
Podstawa prawna
Art. 19 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Par. 8 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Czy należy brać pod uwagę pensję za grudzień
Pod koniec roku zmieniłem pracę. U mojego obecnego pracodawcy wynagrodzenie za dany miesiąc jest wypłacane do 5. dnia kolejnego miesiąca. Zatem pensję za grudzień dostanę w styczniu. Czy ustalając możliwość przekroczenia rocznej podstawy składek, trzeba je uwzględnić?
NIE
Przy ustalaniu rocznego limitu sumuje się wszystkie przychody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wypłacone lub postawione do dyspozycji pracownika od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Nie ma znaczenia, za jaki okres były one wypłacane. Dlatego sprawdzając, czy nie został przekroczony roczny limit w 2015 roku, wynagrodzenie za grudzień należy pominąć. Zostanie ono uwzględnione przy określaniu tego limitu w 2016 roku.
Podstawa prawna
Art. 19 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Par. 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Czy dobrowolne składki też trzeba uwzględnić
Do maja 2015 roku opłacałem za siebie dobrowolnie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Następnie zostałem zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Otrzymuję wysokie wynagrodzenie. Czy ustalając przekroczenie rocznego limitu, trzeba także uwzględniać dobrowolnie opłacane składki?
TAK
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy zarówno osób, które podlegają im obowiązkowo, jak i tych, które przystąpiły do nich dobrowolnie. Przy ustalaniu limitu nie ma więc znaczenia, czy składki opłacane są np. od umowy o pracę, prowadzonej działalności gospodarczej czy z powodu przystąpienia do wymienionych ubezpieczeń z własnej woli.
Podstawa prawna
Art. 19 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).