Jeżeli objawy schorzenia, które doprowadziło do całkowitej niezdolności do pracy, pojawiły się w czasie nauki w szkole lub uczelni wyższej ubiegającemu należy się wsparcie.

Sąd Okręgowy w Lublinie badał spór pomiędzy mężczyzną ubiegającym się o rentę socjalną a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

W maju 2013 roku ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do świadczenia. Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 kwietnia 2013 r. uznał ubezpieczonego „za całkowicie niezdolnego do pracy do 30 kwietnia 2015 r. i ustalił, że całkowita niezdolność do pracy powstała 20 kwietnia 2009 r. i niezdolność ta nie pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole przed 25 rokiem życia tj. w okresie od 31 stycznia 1983 r. do 30 stycznia 2008 r. Z uwagi na powyższe wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania prawa do renty socjalnej.”

Wnioskodawca twierdził, że choroba ujawniła się w 2007 roku. I od tej pory nękające go zaburzenia doprowadziły w jego życiu do wielu komplikacji. Mężczyzna zwrócił uwagę, że „cierpi na chorobę, która uniemożliwia mu podjęcie stałej pracy zarobkowej, szansy na usamodzielnienie się oraz powoduje, że wymaga stałej opieki osób trzecich, co kwalifikuje do pobierania stałej renty socjalnej”.

Zdaniem organu rentowego zgłoszone przez mężczyznę postulaty są bez znaczenia ponieważ odwołanie od decyzji nie zostało własnoręcznie podpisane. Co zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego (Dz. U. z 2014 poz. 101 z zm.) stanowi brak formalny.

Sprawa trafiła przed sąd. Pełnomocnik wnioskodawcy żądał zmiany zaskarżonej decyzji i ustalenia prawa do renty socjalnej od 1 marca 2013 roku do 30 września 2017r.

Zgodnie z ustaleniami sądu „pierwsze niepokojące objawy w zachowaniu mężczyzny ujawniły się w klasie maturalnej. W szczególności odwołujący zaczął się zmieniać, izolować od otoczenia”. Następnie w kwietniu 2009 roku wnioskodawca już jako student trafił do szpitala po interwencji policji. W 2012 roku parokrotnie poddawał się leczeniu w jednostkach specjalnych.

Kolejni biegli analizując przypadek mężczyzny w 2015 roku uznali, że data niezdolności do pracy powstała w trakcie nauki w szkole przed ukończeniem przez niego 25 roku życia, tj. przed 31 stycznia 2008 roku. „Co prawda opiniowany z trudem ukończył studia, lecz jego dalsza droga życia wskazuje na niemożność podjęcia zajęcia zgodnego z wykształceniem, niemożność utrzymania się w pracach znacznie poniżej jego wykształcenia” – uznano.

W toku postępowania ZUS wnioskował o powołanie kolejnych biegłych w zakresie psychiatrii. Sąd jednak nie przychylił się do tego stanowiska twierdząc, że dotychczasowe opinie były przygotowane przez specjalistów i są wystarczające.

Sędziowie zwrócili uwagę na treść artykułu 4 ustawy o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 roku, poz. 982 z zm.). Zgodnie z nim renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
a) przed ukończeniem 18 roku życia;
b) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;
c) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.


„Rozstrzygnięcie o zasadności odwołania ubezpieczonego od decyzji organu rentowego odmawiającej mu prawa do renty socjalnej wymagało ustalenia, czy u ubezpieczonego istnieje całkowita niezdolność do pracy wynikająca z naruszenia sprawności organizmu powstałego w w/w okresach. W tym celu Sąd zasięgnął opinii biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii, którzy w złożonej opinii (głównej i uzupełniających) rozpoznali u ubezpieczonego chorobę powodującą, że ubezpieczony jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, przy czym przewidywany okres trwania tej niezdolności to 30 września 2017 r.”.

Z ujawnionych w postępowaniu opinii biegłych sędziowie ustalili, że niezdolność dotycząca mężczyzny powstała w trakcie pobierania przez niego nauki w szkole wyższej. Co oznacza, że spełnione zostały przesłanki z art. 4 ustawy.

W związku z powyższym skład orzekający zmienił decyzję ZUSu o odmowie przyznania renty socjalnej i przyznał starającemu się prawo do świadczenia od 1 marca 2013 roku do dnia 30 września 2017 roku, zgodnie z jego żądaniem.

Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie, sygn. akt VIII U 1750/13