Ojciec dziecka może przejąć opiekę nad dzieckiem i otrzymywać zasiłek. Dotyczy to zarówno wykonujących umowy o pracę, jak i innych ubezpieczonych w ZUS, np. przedsiębiorców.
Czy w razie śmierci matki ojcu przysługuje pomoc
Czy to prawda, że ojciec dziecka zatrudniony na umowę o pracę dostanie zasiłek macierzyński w razie śmierci jego matki, nawet gdy nie była ona nigdzie zatrudniona?
TAK
Przepisy, które obowiązują od 14 sierpnia 2015 r., zapewniają ojcu dziecka, który podlega ubezpieczeniu chorobowemu (m.in. z umowy o pracę), prawo do zasiłku macierzyńskiego w takiej sytuacji. Zatem nawet jeśli matka dziecka nie była nigdzie zatrudniona (ubezpieczona), w razie jej śmierci dostanie on świadczenie. Warunkiem wypłaty jest przerwanie zatrudnienia w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Zasiłek macierzyński w przedstawionej sytuacji przysługuje ojcu dziecka przez czas, który pozostał od dnia następnego po śmierci matki do końca okresu, w którym mogłaby ona z niego korzystać, gdyby podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. Jeśli przykładowo nieubezpieczona matka dziecka zmarła dwa tygodnie po porodzie, to maksymalny okres, przez który ojciec dziecka (ubezpieczony np. z umowy o pracę) będzie mógł pobierać zasiłek, wynosi 50 tygodni. Będzie on uprawniony do tego świadczenia przez okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu (20 tygodni – 2 tygodnie = 18 tygodni), dodatkowego urlopu macierzyńskiego (6 tygodni) i urlopu rodzicielskiego (26 tygodni).
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Czy tylko pracownicy otrzymują wsparcie
Prowadzę działalność gospodarczą. Moja żona miesiąc temu urodziła córkę. Korzysta z urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Ponoć i ja mogę skorzystać z zasiłku macierzyńskiego wypłacanego przez okres 2 tygodni. Opłacam za siebie wszystkie składki na ubezpieczenia do ZUS, w tym także dobrowolną chorobową. Czy uprawnienie do takiego zasiłku dotyczy tylko pracowników?
NIE
Zasiłek macierzyński przez dwa tygodnie (czyli okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego) przysługuje nie tylko pracownikom, ale także innym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu, np. prowadzącym działalność gospodarczą.
W celu otrzymania tego zasiłku należy złożyć wniosek (w analizowanej sytuacji w ZUS) przed rozpoczęciem korzystania z tego świadczenia.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 5a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Art. 1823 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy rezygnacja z zasiłku jest możliwa
Chcemy z żoną skorzystać ze wszystkich urlopów i zasiłków związanych z urodzeniem córki. Obojgu nam zależy na pracy, dlatego musimy się podzielić opieką nad dzieckiem. Obecnie żona korzysta z części urlopu dodatkowego. Następnie ja wystąpię o część tego urlopu i rodzicielski. Czy jeśli chciałbym wcześniej wrócić do pracy (skrócić urlop), jest taka możliwość?
TAK
Rezygnacja z części dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego oraz zasiłku za okresy tych urlopów nie jest uzależniona od skorzystania z tych urlopów przez drugiego rodzica dziecka. Jeśli jednak ojciec zdecyduje się na skorzystanie z tych urlopów, może podjąć decyzję o wcześniejszym ich zakończeniu. Wówczas opiekę może (ale nie musi) przejąć matka dziecka.
Jeśli oboje rodzice dzielą między siebie korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, trzeba pamiętać, że:
● dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo albo w dwóch częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności,
● urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w nie więcej niż trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Art. 1821 par. 2, art. 182 [1a] par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy terminowa umowa zostanie przedłużona
Moja żona skorzystała z urlopu macierzyńskiego, a ja wystąpiłem o urlopy dodatkowy i rodzicielski w maksymalnym wymiarze. Pracodawca wypłaca mi zasiłek macierzyński. Dowiedziałem się jednak, że moja terminowa umowa o pracę nie zostanie przedłużona i rozwiąże się w czasie korzystania z urlopu rodzicielskiego. Czy pracodawca jest zobowiązany przedłużyć mi umowę, skoro wypisałem wniosek o urlop rodzicielski?
NIE
Jeśli wnioskowany okres urlopu rodzicielskiego wykracza poza okres zatrudnienia (poza ostatni dzień terminowej umowy o pracę), to pracodawca nie jest zobowiązany do przedłużenia umowy do tego dnia. Udziela on urlopu do ostatniego dnia trwania umowy o pracę. W takim przypadku nie ma zastosowania zasada, że urlop ma obejmować pełne tygodnie ani że żadna część urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni.
Za okres po ustaniu stosunku pracy do ostatniego dnia, jaki obejmował wniosek złożony u pracodawcy o udzielenie urlopu rodzicielskiego, przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego wypłacanego przez ZUS.
Podstawa prawna
Art. 29a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Art. 1821a ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy pobyt matki w szpitalu spowoduje przejęcie uprawnień
Moja żona (jest zatrudniona na umowę o pracę) trzy tygodnie temu urodziła córkę. Niestety, wciąż jest w szpitalu, a dziecko wypisano do domu. Opiekuję się córką. Czy jeśli pobyt żony w szpitalu się przedłuży, będę mógł skorzystać z urlopu i zasiłku macierzyńskiego?
TAK
Skorzystanie z urlopu macierzyńskiego i zasiłku będzie możliwe po wykorzystaniu przez matkę (pracownicę) urlopu i zasiłku w wymiarze 8 tygodni. Po tych 8 tygodniach pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko będzie przysługiwało prawo do części urlopu macierzyńskiego i zasiłku przez okres przebywania w szpitalu matki dziecka. Zatem urlop i wypłata zasiłku matce zostaną na ten czas przerwane.
Warto wiedzieć, że w przedstawionej sytuacji ojciec dziecka (pracownik) może w czasie korzystania przez matkę w ciągu 8 tygodni po porodzie z urlopu macierzyńskiego i zasiłku pobierać zasiłek opiekuńczy. Jest to możliwe, jeśli przerwie zatrudnienie w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Podstawa prawna
Art. 32a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Art. 180 par. 61 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy ojciec musi przejąć opiekę po matce
Moja żona chce wrócić do pracy po 14 tygodniach po porodzie. Czy z przepisów wynika, że ja – ojciec dziecka – muszę wystąpić o urlop macierzyński i zasiłek bezpośrednio po tych 14 tygodniach?
TAK
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego i zasiłku przez okres co najmniej 14 tygodni po porodzie pracownica może zrezygnować z urlopu i zasiłku za pozostały okres. W takim przypadku urlop macierzyński i zasiłek przysługują ojcu wychowującemu dziecko. Skrócenie okresu urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez pracownicę jest możliwe:
● po uzyskaniu przez ojca dziecka prawa do urlopu macierzyńskiego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
● gdy okres urlopu i wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługuje ojcu dziecka bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez matkę.
Pracownica, która decyduje się na rezygnację z urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka, zobowiązana jest do pisemnego poinformowania, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy, swojego pracodawcy o takim zamiarze. Musi dołączyć do wniosku zaświadczenie pracodawcy ojca dziecka potwierdzające termin rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 4a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.).
Art. 180 par. 5, art. 180 par. 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).