Osoba całkowicie niezdolna do pracy i z orzeczeniem o znacznej dysfunkcji zdrowotnej, która jest pozbawiona środków do życia, powinna mieć prawo do zasiłku stałego wcześniej niż od miesiąca, w którym złożyła dokumenty o jego przyznanie.
Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny (TK), który rozpatrywał skargę w sprawie zasad przyznawania świadczeń z pomocy społecznej. Dotyczyła ona osoby, która otrzymała zasiłek stały dopiero od miesiąca złożenia wniosku, mimo że jej niepełnosprawność oraz trudna sytuacja materialna trwały dłużej niż od momentu starania się o to wsparcie.
Skarżąca nie mogła wcześniej się o nie ubiegać ze względu na przeciągające się postępowanie w sprawie wydania jej prawomocnego orzeczenia potwierdzającego uszczerbek na zdrowiu. Jej zdaniem stanowiło to naruszenie konstytucyjnych zasad, w tym sprawiedliwości społecznej oraz prawa osób niepełnosprawnych i niezdolnych do pracy do pomocy ze strony państwa (art. 67 ust. 2 konstytucji).
Trybunał, wydając wyrok, uznał, że regulujący kwestię przyznawania wszystkich świadczeń pieniężnych art. 106 ust. 3 ustawy z 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.) jest niezgodny z konstytucją, ale tylko zakresowo w stosunku do zasiłku stałego dla osób znajdujących się we wspomnianej sytuacji.
– Z uwagi na prowadzenie przez różne organy dwóch odrębnych postępowań: pierwszego w sprawie ustalenia stopnia niepełnosprawności i drugiego w sprawie przyznania zasiłku stałego, osoba faktycznie spełniająca przesłanki wynikające z art. 67 ust. 2 konstytucji może pozostawać bez pomocy państwa– uzasadniał Piotr Tuleja, sędzia TK.
Trybunał podkreślił, że w tym przypadku ma miejsce luka aksjologiczna, której usunięcie nie jest możliwe przez samo orzeczenie, ale wymaga ingerencji ustawodawcy. Jednocześnie postanowił, że zakwestionowany przepis będzie obowiązywał jeszcze do 31 grudnia 2016 r. Nie wskazał też terminu, od którego zasiłek stały powinien przysługiwać. Kwestię tę będą więc musieli rozstrzygnąć posłowie, przygotowując nowelizację ustawy.
Z kolei drugi z zarzutów skargi, który odnosił się do tego, że wypłacany zasiłek pielęgnacyjny jest traktowany jako dochód i w związku z tym o jego kwotę obniżana jest wysokość zasiłku stałego, został przez TK oddalony. Umorzenie postępowania w tym zakresie było uzasadniane brakiem wskazania, w jaki sposób zaskarżony art. 8 ustawy o pomocy społecznej narusza konstytucyjne prawa.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 października 2015 r., sygn. akt SK 19/14.