Odejście od schematów na rzecz indywidualnego podejścia do leczenia nowotworów to najważniejsza zmiana, jaką NFZ wprowadził 1 lipca 2008 r. w zarządzeniu dotyczącym chemioterapii.
Od kilku lat środowisko polskich onkologów domagało się od Narodowego Funduszu Zdrowia zmiany zasad rozliczania chemioterapii. Powszechnie krytykowano około 600 schematów podawania i rozliczania leków, z których składał się katalog chemioterapii. Jedną z głównych jego wad był brak elastyczności i możliwości stosowania terapii dostosowanej do specyficznych potrzeb konkretnego pacjenta.
Od 1 lipca tego roku lekarze mają do dyspozycji nowy katalog substancji czynnych stosowanych w chemioterapii nowotworów wraz z przypisanymi do nich rozpoznaniami według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych - ICD-10 oraz katalog substancji czynnych stosowanych w terapii wspomagającej. Na podstawie takiego zbioru danych lekarz samodzielnie ustala schemat podawania leku dla każdego pacjenta, biorąc pod uwagę wszystkie indywidualne cechy pacjenta i przebieg jego choroby. Onkolodzy mają w katalogu do dyspozycji prawie 80 substancji, które mogą stosować w różnych rodzajach nowotworów zgodnie ze wskazaniami zarejestrowanymi przez producentów leków.
W leczeniu nowotworów zdarzają się jednak sytuacje, kiedy pacjent wymaga niestandardowego podejścia, np. ze względu na nietypowy przebieg choroby lub wyjątkową sytuację zdrowotną (np. kobieta w ciąży leczona na nowotwór). Po wielu dyskusjach i wątpliwościach (m.in. natury prawnej), związanych z realizowaniem i rozliczaniem tzw. chemioterapii niestandardowej, Fundusz określił ściśle procedury związane z realizacją leczenia niestandardowego.
Jeżeli w trakcie leczenia mają być wykorzystane substancje, które nie znajdują się w katalogu substancji czynnych stosowanych w chemioterapii nowotworów, lub gdy substancji czynnej zawartej w tym katalogu nie można rozliczyć w systemie sprawozdawczo-rozliczeniowym, zgodnie z przyporządkowanym kodem ICD-10, terapia taka kwalifikowana jest jako chemioterapia niestandardowa.
Do takiej terapii kwalifikuje pacjenta zespół, w skład którego wchodzą dyrektor ds. medycznych, dyrektor ekonomiczny i ordynator oddziału wnioskującego o terapię lub osoby przez nich upoważnione, a szpital jest zobowiązany uzyskać pisemną zgodę pacjenta i dołączyć formularz świadomej jego zgody na zastosowanie terapii lekiem poza wskazaniami rejestracyjnymi. Ponieważ jest to terapia niestandardowa, ze względów bezpieczeństwa, jej wykonanie musi być poprzedzone pozytywnie zaopiniowanym przez konsultanta wojewódzkiego wnioskiem o jej zastosowanie.
Warto dodać, że w przypadku zastosowania produktu leczniczego poza wskazaniami rejestracyjnymi lekarz zobowiązany jest do wcześniejszego sprawdzenia, czy istnieją inne opcjonalne sposoby postępowania o udowodnionej efektywności klinicznej w danym wskazaniu oraz prowadzenia stałego monitoringu stanu zdrowia pacjenta. We wszystkich przypadkach nowe informacje dotyczące efektywności leku oraz stanu zdrowia pacjenta powinny zostać zapisane w dokumentacji medycznej. Finansowanie chemioterapii niestandardowej odbywa się w ramach zawartego przez świadczeniodawcę kontraktu z oddziałem wojewódzkim NFZ na leczenie szpitalne w zakresie chemioterapii.
Obecnie Fundusz pracuje nad rozwiązaniami, które pomogą szpitalom onkologicznym w rozliczeniach z płatnikiem. We wrześniu została rozszerzona możliwość rozliczania powikłań po stosowaniu chemioterapii, a kompleksowe rozwiązania dotyczące powikłań dla szpitali zostaną wprowadzone od stycznia 2009 roku.