Zgodnie z regulaminem wynagrodzenie w naszym zakładzie wypłacane jest do 26. dnia każdego miesiąca. Ponieważ 25 i 26 lipca 2015 r. są dniami wolnymi od pracy (sobota i niedziela), pensje przesłaliśmy pracownikom na konta 24 lipca. Po realizacji przelewów jeden z pracowników (zatrudniony na 3/4 etatu) wystąpił z wnioskiem o urlop bezpłatny od 27 do 31 lipca 2015 r., który został mu udzielony. Otrzymał za lipiec 1604,53 zł netto (zarabia 2200 zł miesięcznie brutto). Czy muszę uzyskać jego zgodę na potrącenie zawyżonego wynagrodzenia za lipiec i ile mogę mu potrącić?
Nadpłacone wynagrodzenia można potrącić bez zgody zatrudnionego, nie później jednak niż w następnym terminie płatności. Zgodnie z art. 87 par. 7 kodeksu pracy (dalej: k.p.) z wynagrodzenia za pracę odlicza się w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Nienależnie pobrane wynagrodzenie można zatem potrącić w następnym terminie płatności, nie później niż w ciągu miesiąca. Przy zachowaniu tego warunku zgoda podwładnego na potrącenie nie jest wymagana (wyroki Sądu Najwyższego z 11 października 1994 r., sygn. akt I PRN 81/94, oraz z 2 kwietnia 1996 r., sygn. akt I PRN 16/96). Co istotne, potrącenia na podstawie art. 87 par. 7 k.p. mogą być dokonywane przed wszelkimi innymi należnościami (również obowiązkowymi), o ile pracodawca zrealizuje je w następnym terminie płatności. Jeżeli przeoczy ten termin, to odzyskanie nadpłaconej kwoty będzie wymagało pisemnej zgody pracownika.
PRZYKŁAD
Wyliczenie wynagrodzenia do zwrotu w związku z urlopem bezpłatnym
Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na 3/4 etatu w podstawowym systemie czasu pracy wynosi 2200 zł brutto. Pracownik otrzymał pobory za lipiec 24 lipca 2015 r. (1604,53 zł netto), a od 27 do 31 lipca (5 dni) przebywał na urlopie bezpłatnym. Upoważnił on pracodawcę do odliczania ulgi podatkowej (PIT-2). Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodu. Pracodawca zamierza potrącić nienależnie wypłacone wynagrodzenie w następnym terminie płatności, który przypada 26 sierpnia 2015 r. Zostaną zatem spełnione wymogi art. 87 par. 7 k.p. W konsekwencji zgoda podwładnego nie jest wymagana.
Krok 1. Ustalenie wynagrodzenia brutto za czas przepracowany w lipcu
Nominalny czas pracy dla lipca 2015 r. wynosi 184 godziny, a w odniesieniu do zatrudnionego na 3/4 etatu w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku po 6 godzin dziennie – 138 godzin (184 godziny x 0,75 etatu).
Liczba godzin, w których praca nie była świadczona z powodu urlopu bezpłatnego:
5 dni x 6 godzin = 30 godzin
Wynagrodzenie brutto za 1 godzinę pracy w lipcu:
2200 zł (wynagrodzenie brutto za cały miesiąc) / 138 godzin = 15,94 zł.
Wynagrodzenie brutto za czas nieprzepracowany w lipcu:
15,94 zł (wynagrodzenie brutto za 1 godzinę) x 30 godzin (liczba godzin urlopu bezpłatnego) = 478,20 zł.
Wynagrodzenie brutto za czas przepracowany w lipcu:
2200 zł (wynagrodzenie brutto za cały miesiąc) – 478,20 zł (wynagrodzenie brutto za czas nieprzepracowany) = 1721,80 zł.
Krok 2. Ustalenie wynagrodzenia netto za lipiec
Składki na ubezpieczenia społeczne:
1721,80 zł x 9,76 proc. = 168,05 zł (składka emerytalna)
1721,80 zł x 1,5 proc. = 25,83 zł (składka rentowa)
1721,80 zł x 2,45 proc. = 42,18 zł (składka chorobowa)
Składki łącznie: 236,06 zł.
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne:
1721,80 zł (wynagrodzenie brutto za czas przepracowany) – 236,06 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) = 1485,74 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne:
1485,74 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 9 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej) = 133,72 zł.
Kwota składki zdrowotnej pomniejszająca podatek:
1485,74 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 7,75 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej podlegającej odliczeniu od podatku) = 115,14 zł.
Podstawa opodatkowania:
1485,74 zł – 139,06 zł (podwyższone koszty uzyskania przychodu) = 1347 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).
Podatek:
1347 zł (podstawa opodatkowania) x 18 proc. (wymiar procentowy podatku) = 242,46 zł.
Zaliczka na podatek dochodowy:
242,46 zł (podatek) – 46,33 zł (ulga podatkowa) – 115,14 zł (składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od podatku) = 81 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).
Wynagrodzenie netto za czas przepracowany w lipcu:
1721,80 zł (wynagrodzenie brutto za czas przepracowany) – 236,06 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) – 133,72 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) – 81 zł (zaliczka na podatek dochodowy) = 1271,02 zł.
Krok 3. Ustalenie kwoty nadpłaty
Kwota wynagrodzenia netto nadpłacona pracownikowi za lipiec:
1604,53 zł (wynagrodzenie netto wypłacone za cały miesiąc) – 1271,02 zł (wynagrodzenie netto należne za czas przepracowany) = 333,51 zł.
Pracodawca może odliczyć z wynagrodzenia zatrudnionego całą nadpłaconą kwotę w wysokości 333,51 zł.
Wynagrodzenie należne za kolejny miesiąc po odliczeniu kwoty nadpłaconej w lipcu:
1604,53 zł (wynagrodzenie netto należne za sierpień) – 333,51 zł (kwota nadpłaty) = 1271,02 zł.
Pracodawca nie zawsze jest w komfortowej sytuacji pod względem możliwości szybkiego odzyskania nadpłaconej kwoty. Jeśli bowiem wysokość nadpłaty przewyższa wartość wynagrodzenia należnego pracownikowi w następnym terminie płatności, to sytuacja się komplikuje. Wówczas należy pamiętać, że na potracenie pozostałej części pensji konieczne będzie uzyskanie pisemnej zgody zatrudnionego. Ponadto należy podkreślić, że uzyskanie takiej zgody jest zawsze wymagane w przypadku, gdy zawyżenie wynagrodzenia jest wynikiem błędu popełnionego przez służby kadrowe przy jego wyliczaniu.
Warto jeszcze wspomnieć, że jeżeli pracodawca koryguje wynagrodzenie pracownika już po złożeniu dokumentów w ZUS, to musi sporządzić i przesłać do organu rentowego zestaw dokumentów korygujących.
Podstawa prawna
Art. 87 par. 7 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Par. 12 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).
● Zatrudniamy na umowę-zlecenie osobę, która nigdzie więcej nie pracuje, więc odprowadzamy od zawartej z nią umowy wszystkie składki ZUS (również dobrowolną składkę chorobową). W lipcu przyszło do firmy zajęcie komornicze niealimentacyjne. Czy komornikowi mamy przekazywać całe wynagrodzenie zleceniobiorcy, czy tylko część?
Jeżeli umowa-zlecenie ma charakter ciągły i stanowi dla jej wykonawcy jedyne źródło utrzymania, to w odniesieniu do potrąceń komorniczych zleceniodawca powinien ją traktować na zasadach analogicznych jak umowę o pracę.
Dla jasności należy na wstępie wskazać, że przychód z tytułu jednorazowych lub sporadycznych umów-zleceń podlega zajęciu komorniczemu w całości, ponieważ nie jest objęty ochroną. Co się zaś tyczy problemu przedstawionego w pytaniu, zleceniodawca powinien w pierwszym rzędzie dokładnie przeczytać treść pisma komorniczego. Jeśli bowiem postanowienie o zajęciu dotyczy „wynagrodzenia za pracę”, to należy powiadomić komornika, że dłużnik nie jest pracownikiem, lecz zleceniobiorcą. Dopiero postanowienie o „zajęciu wierzytelności” upoważnia do dokonywania potrąceń z umowy-zlecenia i innych umów cywilnoprawnych w wysokości 100 proc. uzyskanej kwoty. Ale też nie zawsze.
Otóż w sytuacji, w której zleceniobiorca wykonuje umowę przez dłuższy okres, a przychód z niej uzyskany stanowi jego jedyne źródło utrzymania, trzeba poinformować o tym komornika. Jest to o tyle istotne, że w takim przypadku znajdują zastosowanie przepisy kodeksu pracy o ochronie wynagrodzenia za pracę. Zleceniodawca powinien zatem dokonywać potrąceń na zasadach przewidzianych dla pracowników. I tak, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne mogą być potrącane z poborów pracownika w wysokości nieprzekraczającej 1/2 należnego mu wynagrodzenia netto, przy zachowaniu kwoty wolnej od potrąceń. Stanowi ona równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę sprowadzonego do wartości netto, przy czym jest uzależniona od przysługujących pracownikowi kosztów uzyskania przychodów oraz od tego, czy w oświadczeniu PIT-2 upoważnił on pracodawcę do odliczania ulgi podatkowej.
Podstawa prawna
Art. 829 pkt 5, art. 833 par. 1 i 2 oraz art. 896 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Art. 87 par. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
● Pracownicy naszego zakładu otrzymują nieodpłatne świadczenie w postaci pakietu medycznego o wartości 320 zł. Pracownik ma zajęcie komornicze niealimentacyjne na kwotę 25 635,50 zł. Czy świadczenie podlega egzekucji, a jeśli nie, jak obliczyć należność dla komornika? Pracownik jest zatrudniony na cały etat i otrzymuje wynagrodzenie zryczałtowane w wysokości 4000 zł. Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodu i upoważnił nasz zakład do odliczania ulgi podatkowej.
Kwota świadczenia niepieniężnego nie podlega egzekucji komorniczej. Jednak w sytuacji, w której jest ono opodatkowane i oskładkowane – a o takim mowa w pytaniu – automatycznie zwiększa przychód zatrudnionego ze stosunku pracy. Aby prawidłowo określić kwotę należną komornikowi, trzeba wyliczając wynagrodzenie netto z tytułu świadczenia pieniężnego, uwzględnić wszystkie potrącenia obowiązkowe dokonane przez pracodawcę w danym miesiącu.
W innym przypadku pobory netto pracownika zostałyby zawyżone o kwotę podatku i składek ZUS potrąconych od nieodpłatnego świadczenia.
PRZYKŁAD
Doliczenie wartości świadczenia do przychodu
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:
4000 zł (wynagrodzenie brutto) + 320 zł (wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia) = 4320 zł.
Składki na ubezpieczenia społeczne:
4320 zł x 9,76 proc. = 421,63 zł (składka emerytalna)
4320 zł x 1,5 proc. = 64,80 zł (składka rentowa)
4320 zł x 2,45 proc. = 105,84 zł (składka chorobowa)
Składki łącznie: 592,27 zł
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne:
4320 zł (wynagrodzenie brutto) – 592,27 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) = 3727,73 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne:
3727,73 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 9 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej) = 335,50 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne podlegająca odliczeniu od podatku:
3727,73 zł (podstawa wymiaru składki zdrowotnej) x 7,75 proc. (wymiar procentowy składki zdrowotnej podlegającej odliczeniu od podatku) = 288,90 zł
Podstawa opodatkowania:
3727,73 zł – 111,25 (podstawowe koszty uzyskania przychodu) = 3616 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)
Podatek:
3616 zł (podstawa opodatkowania) x 18 proc. (wymiar procentowy podatku) = 650,88 zł
Zaliczka na podatek dochodowy:
650,88 zł (podatek) – 46,33 zł (ulga podatkowa) – 288,90 zł (składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od podatku) = 316 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)
Kwota netto wynagrodzenia pracownika bez świadczenia niepieniężnego:
4000 zł (wynagrodzenie brutto) – 592,27 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) – 335,50 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) – 316 zł (zaliczka na podatek dochodowy) = 2756,23 zł.
Z tytułu egzekucji na zaspokojenie należności innych niż świadczenia alimentacyjne pracodawca może potrącić podwładnemu 1/2 jego wynagrodzenia netto z zachowaniem kwoty wolnej od potrąceń. Dla pracownika zatrudnionego na cały etat, uprawnionego do podstawowych kosztów uzyskania przychodów, który w oświadczeniu PIT-2 upoważnił pracodawcę do odliczania ulgi podatkowej, kwota wolna od potrąceń wynosi w 2015 r. – 1286,16 zł.
Kwota możliwa do potrącenia:
2756,23 zł (wynagrodzenie netto) x 0,5 = 1378,12 zł.
Do wypłaty:
2756,23 zł (wynagrodzenie netto) – 1378,12 zł (potrącenie komornicze) = 1378,11 zł.
Pracownikowi można potrącić 1378,12 zł, ponieważ kwota, która pozostała do wypłat, nie narusza kwoty wolnej od potrąceń (1378,11 zł > 1286,16 zł).
Podstawa prawna
Art. 87 i 871 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).