Od października wzrośnie dofinansowanie nauki pełnoletnich osób opuszczających placówki. Nie będzie to jednak dotyczyć odchodzących z rodzin zastępczych i domów dziecka
Wsparcie dla wychowanków / Dziennik Gazeta Prawna
516,60 zł miesięcznie będzie wynosić świadczenie dla uczących się osób, które wcześniej przebywały m.in. w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Ich rówieśnicy, którzy też kontynuują naukę, ale podlegali pieczy zastępczej, będą dalej otrzymywać tylko 500 zł na ten cel. Takie zróżnicowanie wsparcia to efekt przyjęcia odmiennego sposobu waloryzacji wysokości pomocy dla tych dwóch grup wychowanków. Zdaniem ekspertów takie rozwiązanie nie jest uzasadnione.
Nowa ustawa
Podział w wysokości pomocy finansowej rozpoczął się w 2012 r., kiedy świadczenia dla młodzieży, która osiągnęła pełnoletniość w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych, zostały przeniesione do ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 332). W przypadku pomocy na kontynuowanie nauki przewiduje ona wsparcie w wysokości 500 zł miesięcznie. Natomiast dla osób, które do ukończenia 18 lat przebywają w takich placówkach, jak m.in. młodzieżowe ośrodki wychowawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze czy zakłady poprawcze, właściwa do przyznawania pieniędzy jest niezmiennie ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163). Zgodnie z nią wysokość świadczenia na kontynuowanie nauki stanowi 30 proc. kwoty nazywanej podstawą. Obecnie wynosi ona 1647 zł, co oznacza, że wychowanek wspomnianych instytucji otrzymuje 494,10 zł.
W związku z podziałem na dwie ustawy inaczej wygląda mechanizm weryfikacji świadczeń. W pieczy zastępczej przyjęto zasadę, że wzrasta ono o wskaźnik inflacji w roku przypadającym po roku, w którym przekroczyła ona 5 proc. Z kolei podstawa ulega zmianie w tym samym czasie, gdy podnoszone są kryteria dochodowe uprawniające do korzystania z pomocy społecznej przez osoby samotne i rodziny. Do tej pory warunek z przepisów dotyczących pieczy zastępczej nie został spełniony, jednak w tym roku podwyższane są progi dochodowe. Przepisy dokładnie wskazują, że podstawa wzrasta o 50 proc. sumy kwot ich podwyżki. Ponieważ kryteria zostaną podniesione o odpowiednio 92 zł i 58 zł, to podstawa wzrasta o 75 zł i od 1 października (wtedy zaczną obowiązywać nowe kryteria) będzie wynosić 1722 zł. To zaś przełoży się na wzrost świadczenia na kontynuowanie nauki do kwoty 516,60 zł.
Niezasadny podział
Różnicowanie wysokości pomocy finansowej dla wychowanków krytykują eksperci.
– Jeżeli powodem jest tylko przyjęcie odmiennych sposobów jej podwyższania, to nie jest sprawiedliwe rozwiązanie – zauważa Anna Bielna, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach.
Dodaje, że to, jaką placówkę opuszcza młoda osoba, nie powinno mieć znaczenia dla kwoty wsparcia, ponieważ służy ona temu samemu celowi.
Z kolei prof. Antoni Rost, konstytucjonalista z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, zwraca uwagę, że kierowanie różnych kwot pomocy budzi wątpliwości co do zgodności z ustawą zasadniczą.
– Możemy tu mieć do czynienia z naruszeniem zasady równego traktowania podmiotów podobnych – podkreśla.
Również zdaniem Joanny Liberadzkiej-Grucy z Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej, mimo że różnica w wysokości świadczeń nie jest wysoka, to wszyscy wychowankowie powinni mieć zapewniony równy start w dorosłe życie.
– Warto jednak pamiętać, że ustawa o pieczy zastępczej wskazuje 500 zł jako minimalną kwotę wsparcia. Powiaty mogą więc podejmować decyzje o jej podwyższeniu, tak aby wyrównać ją do kwoty 516,60 zł – wskazuje.