Wykonywanie obowiązków wbrew zakazowi zasiadania w organie spółki nie wpłynie na uprawnienia ubezpieczeniowe. Nawet jeśli wydano świadectwo pracy
Zgodnie z art. 18 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) członkiem zarządu nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem za określone tym przepisem przestępstwa (m.in. przeciwko mieniu i obrotowi gospodarczemu). Zakaz ten ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może się zakończyć wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary. Utrata zdolności do pełnienia funkcji członka zarządu następuje z mocy prawa z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego za popełnione przestępstwo i nie wymaga orzekania o tym zakazie w wyroku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2008 r., sygn. akt IV CSK 356/07, OSNC 2009, nr 3, poz. 43). Także skazanie w trakcie trwania kadencji zarządu skutkuje wygaśnięciem mandatu członka zarządu z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Daleko idące konsekwencje
Konsekwencje skazania, o czym menedżerowie spółek często zapominają, nie ograniczają się wyłącznie do czasowego ograniczenia możliwości sprawowania funkcji w organach zarządczych spółek, ale oddziałują także na uprawnienia w zakresie ubezpieczeń społecznych związane z pełnieniem takiej funkcji na podstawie stosunku pracy.
Jeżeli pomimo skazania prawomocnym wyrokiem członek zarządu nadal pozostaje ze spółką w stosunku pracy obejmującym zatrudnienie na stanowisku członka zarządu, to okresów sprawowania tej funkcji w czasie obowiązywania zakazu nie będzie można zaliczyć do okresów składkowych uprawniających do nabycia prawa do emerytury, nawet jeśli zatrudnienie pracownicze w tym czasie na stanowisku członka zarządu będzie potwierdzać świadectwo pracy.
Warunki nabywania prawa do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego określa ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którą okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia. Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają m.in. osoby będące pracownikami w okresie od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy.
Bez statusu pracownika
W sytuacji gdy pracownika będącego członkiem zarządu obowiązuje zakaz pełnienia takiej funkcji, na podstawie art. 18 k.s.h. przyjmuje się, że nie może skutecznie wykonywać czynności pracowniczych w tym charakterze. Tym samym w okresie trwania zakazu członek zarządu nie może być uznany za pracownika w rozumieniu art. 22 kodeksu pracy, a w konsekwencji podlegać pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Podobnie stwierdził Sąd Apelacyjny w Białymstoku, wskazując w wyroku z 17 stycznia 2012 r., sygn. akt III AUa 915/11, że prezes zarządu spółki, który został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu nie mógł podlegać pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu w okresie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku skazującego (art. 18 par. 3 k.s.h.) i okresu takiego nie można zaliczyć do okresów składkowych uprawniających do nabycia emerytury.
Ważne
Zakaz wynikający z art. 18 k.s.h. nie jest środkiem karnym i działa automatycznie bez konieczności potwierdzania jego obowiązywania w treści wyroku skazującego
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 18 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).