W podstawie wymiaru świadczeń za czas niezdolności do pracy uwzględnia się składniki wynagrodzenia otrzymywane także za okres absencji. Przy obliczeniach ważny jest jednak termin ich wypłaty.
W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków przysługujących z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby i macierzyństwa nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu zachowuje prawo w okresie pobierania tego wynagrodzenia i zasiłków, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Składniki wynagrodzenia, do których pracownik nie zachowuje prawa, są uwzględniane w podstawie wymiaru.
Jeżeli składniki wynagrodzenia (miesięczne, kwartalne, roczne) nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, do podstawy wymiaru przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.

Składniki miesięczne...

Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne są uwzględniane w podstawie wymiaru w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru. [przykład 1]
Jeżeli w sytuacji opisanej w przykładzie 1 do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłaty wynagrodzenia za czas choroby pracownikowi nie wypłacono jeszcze premii za kwiecień 2015 r., wówczas w podstawie wymiaru należy uwzględnić premię wypłaconą za marzec 2015 r. w podwójnej wysokości.
Łącznie wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. wynosi 44 337,30 zł, zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby wynosi 3694,78 zł.
Tak ustalonej podstawy wymiaru, tj. z przyjęciem premii za miesiąc poprzedni w podwójnej wysokości (zamiast za kwiecień, premia za marzec x 2), nie należy weryfikować, gdy zostanie w terminie późniejszym wypłacona premia za miesiąc, z którego wynagrodzenie jest przyjmowane do podstawy wymiaru (za kwiecień).

...kwartalne...

Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne uwzględnia się w podstawie wymiaru, doliczając do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru 1/12 ich kwot wypłaconych za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. [przykład 2]
Jeżeli w sytuacji określonej w przykładzie 2, do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłaty wynagrodzenia za czas choroby, pracownikowi nie wypłacono jeszcze premii za I kwartał 2015 r., wówczas w podstawie wymiaru należy uwzględnić premię wypłaconą za IV kwartał 2014 r. w podwójnej wysokości. Podstawa wymiaru wyniesie zatem 3628,50 zł:
3451,60 zł – przeciętne miesięczne wynagrodzenie,
2122,73 zł – suma premii za II kwartał 2014 r., III kwartał 2014 r., IV kwartał 2014 r. w podwójnej wysokości – 431,45 zł + 517,74 zł + 1173,54 zł,
176,90 zł – 1/12 sumy premii kwartalnych,
3628,50 zł – podstawa wymiaru (3451,60 zł + 176,90 zł).
Tak ustalonej podstawy wymiaru, tj. z przyjęciem premii za poprzedni kwartał w podwójnej wysokości (zamiast za I kwartał 2015 r., premia za IV kwartał 2014 r. x 2), nie należy weryfikować, gdy zostanie w terminie późniejszym wypłacona premia za kwartał właściwy (za I kwartał 2015 r.).

...i roczne

Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne uwzględnia się w podstawie wymiaru poprzez doliczenie do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy 1/12 kwoty składnika wypłaconego za rok poprzedzający powstanie niezdolności do pracy. [przykład 3]
Jeżeli składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne nie zostaną wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, wówczas do podstawy wymiaru należy przyjąć 1/12 składnika rocznego wypłaconego za rok poprzedni, co w powyższym przykładzie oznaczałoby przyjęcie 1/12 kwoty składnika wypłaconego za rok 2013, gdyby nie została wypłacona nagroda roczna za 2014 r.
Tak jak w przypadku składników przysługujących za okresy miesięczne i kwartalne, tak w przypadku przyjęcia składnika rocznego za okres jeszcze poprzedni, w razie gdy za rok bezpośrednio poprzedzający nie został wypłacony, podstawy wymiaru nie należy przeliczać, gdy zostanie wypłacony w okresie późniejszym składnik za rok poprzedni.
Przyjęcie do podstawy wymiaru składników wynagrodzenia za okresy miesięczne, kwartalne i roczne wypłacone za okresy poprzednie, w związku z ich niewypłaceniem do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru po ich wypłaceniu bez względu na to, czy jest to dla pracownika korzystne czy niekorzystne.
Jeżeli składniki wynagrodzenia za okresy miesięczne, kwartalne lub roczne nie zostały wypłacone również za okresy poprzednie, podstawę wymiaru ustala się bez tych składników, a po ich wypłaceniu podstawę wymiaru zasiłku przelicza się, uwzględniając te składniki, oraz wyrównuje wysokość zasiłku. [przykład 4]
PRZYKŁAD 1
Nieproporcjonalne zmniejszenie
Pracownik jest niezdolny do pracy w maju 2015 r. i ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Oprócz wynagrodzenia w stałej miesięcznej wysokości otrzymuje także premię miesięczną uzależnioną od absencji chorobowej, z tym że jest ona pomniejszana w sposób nieproporcjonalny do nieobecności w pracy z powodu choroby. Podlega zatem uwzględnieniu w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków w kwocie faktycznie wypłaconej. W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownikowi w maju 2015 r. uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. oraz wypłacone za te miesiące premie miesięczne.

Łącznie wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. wynosi 44 370,30 zł, zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby wynosi 3697,53 zł.
PRZYKŁAD 2
Pensja z kilku miesięcy
Pracownik jest niezdolny do pracy w maju 2015 r. i ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Oprócz wynagrodzenia w stałej miesięcznej wysokości otrzymuje także premię kwartalną uzależnioną od absencji chorobowej, z tym że jest ona pomniejszana w sposób nieproporcjonalny do nieobecności w pracy z powodu choroby. Podlega zatem uwzględnieniu w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków w kwocie faktycznie wypłaconej. W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownikowi w maju 2015 r. uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. oraz 1/12 kwoty premii wypłaconych za I kwartał 2015 r. oraz za II, III i IV kwartał 2014 r.

Łącznie wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. wynosi 41 419,20 zł, a premia kwartalna za cztery poprzedzające kwartały – 2053,70 zł. Doliczając do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (3451,60 zł) 1/12 kwot wypłaconych premii (171,15 zł), przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby wynosi 3622,75 zł.
PRZYKŁAD 3
Świadczenie opiekuńcze
Pracownik sprawuje opiekę nad chorą żoną w maju 2015 r. i ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Oprócz wynagrodzenia w stałej miesięcznej wysokości otrzymuje także nagrodę roczną uzależnioną od absencji chorobowej, z tym że jest ona pomniejszana w sposób nieproporcjonalny do nieobecności w pracy z powodu choroby. Podlega zatem uwzględnieniu w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków w kwocie faktycznie wypłaconej. W podstawie wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego pracownikowi w maju 2015 r. uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. oraz 1/12 nagrody rocznej wypłaconej za 2014 r. Miesięczne wynagrodzenie pracownika, po pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne (13,71 proc.), wynosi 3451,60 zł. Nagroda za 2014 r. została wypłacona w lutym 2015 r. i wynosiła, po pomniejszeniu o składki (13,71 proc.), 2761,28 zł. Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego wynosi zatem 3681,71 zł:
3451,60 zł – przeciętne miesięczne wynagrodzenie,
230,11 zł – 1/12 nagrody rocznej (2761,28 zł : 12),
3681,71 zł – podstawa wymiaru.
PRZYKŁAD 4
Nagroda roczna
Pracownica sprawuje opiekę nad chorym dzieckiem w maju 2015 r. i ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Oprócz wynagrodzenia w stałej miesięcznej wysokości otrzymuje także nagrodę roczną uzależnioną od absencji chorobowej, z tym że jest ona pomniejszana w sposób nieproporcjonalny do nieobecności w pracy z powodu choroby. Podlega zatem uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku opiekuńczego w kwocie faktycznie wypłaconej. Do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego pracownicy w maju 2015 r. należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone jej za okres od maja 2014 r. do kwietnia 2015 r. oraz 1/12 nagrody rocznej wypłaconej za 2014 r. Miesięczne wynagrodzenie pracownika, po pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne (13,71 proc.), wynosi 3451,60 zł. W momencie obliczania zasiłku nagroda za 2014 r. nie została jeszcze wypłacona, zatem należałoby przyjąć 1/12 nagrody wypłaconej za 2013 r., której wypłaty także jeszcze nie dokonano. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi zatem tylko wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3451,60 zł. Gdy pracownicy zostanie wypłacona nagroda za 2014 r., bez względu na datę tej wypłaty, podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należy przeliczyć, uwzględniając 1/12 kwoty, i dokonać wyrównania zasiłku opiekuńczego.
Podstawa prawna
Art. 36 ust. 1, art. 41 ust. 1, art. 42 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).