Osoby wychowujące minimum troje dzieci mogą korzystać nie tylko z ogólnopolskiej karty dużej rodziny. Przysługują im też dodatkowe świadczenia i ulgi przyznawane przez gminy, w których mieszkają.
Czy dostanę dodatek do zasiłku rodzinnego?
Pani Lidia urodziła trzecie dziecko. Na dwoje starszych otrzymuje zasiłek i dodatki. Będzie też składać wniosek o świadczenie na najmłodszego potomka. Czy będzie jej przysługiwał dodatek dla wielodzietnych rodzin?
TAK
Wśród siedmiu dodatków do zasiłku rodzinnego jest świadczenie z tytułu wychowania dziecka w wielodzietnej rodzinie. Otrzymać go może matka, ojciec, opiekun prawny lub faktyczny dziecka. Tym ostatnim jest osoba, która sprawuje faktyczną opiekę nad małoletnim i wystąpiła do sądu o jego przysposobienie. Warunkiem przyznania dodatku jest spełnianie definicji rodziny wielodzietnej. Zgodnie z przepisami jest nią rodzina, która wychowuje troje i więcej dzieci uprawnionych do zasiłku. To oznacza, że nie wystarczy samo posiadanie trójki lub większej liczby potomków. Po pierwsze, aby rodzic mógł otrzymywać zasiłek, dochód w przeliczeniu na członka rodziny nie może przekraczać 574 zł miesięcznie lub 664 zł, jeżeli wychowuje się w niej niepełnosprawne dziecko. Po drugie, gdy w rodzinie jest troje dzieci, z których dwoje uczy się w szkole, a najstarsze jest studentem, to nie będzie przysługiwał dodatek, nawet jeśli rodzina spełnia kryterium dochodowe. Nie jest to możliwe, ponieważ co do zasady studiujące dzieci, poza określonymi wyjątkami nie są uprawnione do zasiłku. Trzeba też pamiętać, że dodatek z tytułu wielodzietności, który wynosi 80 zł miesięcznie, nie będzie przyznany na każdego potomka. Przepisy wskazują bowiem, że świadczenie jest przyznawane na trzecie i kolejne dziecko uprawnione do zasiłku. Rodzice wychowujący pięcioro dzieci będą więc mogli otrzymać maksymalnie trzy dodatki.
Podstawa prawna
Art. 3 pkt 16a, art. 12a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy istnieją ogólnopolskie ulgi dla rodzin
Czytelnik został w lutym po raz trzeci ojcem. Czy spełnia teraz warunki do uzyskania ogólnopolskiej karty dużej rodziny (KDR)?
TAK
Od czerwca ubiegłego roku obowiązuje rządowy program wspierania rodzin wielodzietnych. Pozwala on rodzinom wychowującym minimum trójkę potomków, niezależnie od wysokości ich dochodu, uzyskać ogólnopolską kartę dużej rodziny (KDR), uprawniającą do korzystania z różnego typu ulg i zniżek na terenie całego kraju. Dokument przysługuje też rodzinom zastępczym i rodzinnym domom dziecka. Co do zasady rodzicom i opiekunom karta jest wydawana dożywotnio, co oznacza, że z ulg i zniżek będą mogli korzystać również wtedy, gdy dzieci się usamodzielnią i nie będą pozostawać na ich utrzymaniu. Z kolei dla dzieci karty są ważne do ukończenia 18 lat, ale okres ten może być wydłużony do 25 lat, o ile uczą się w tym czasie w szkole lub szkole wyższej. Wniosek o wydanie karty wraz z dodatkowymi dokumentami jest składany w urzędzie gminy, a uzyskanie spersonalizowanego dla każdego członka rodziny dokumentu jest bezpłatne. Na podstawie KDR można korzystać z szerokiej oferty ulg zarówno w instytucjach publicznych, jak i firmach, które przystąpiły do rządowego programu. Ich lista wraz z wysokością możliwych do uzyskania rabatów jest na bieżąco aktualizowana i dostępna na stronie internetowej www.rodzina.gov.pl. Do najważniejszych należą ustawowe zniżki na bilety kolejowe. Wynoszą one 37 proc. na bilet jednorazowy, a 49 proc. na miesięczny. Oprócz tego rodziny mogą mniej płacić za wstęp do muzeów, pobyt w ośrodkach sportowych i wypoczynkowych. Na teren parków narodowych mają zapewniony wstęp bezpłatny.
Podstawa prawna
Art. 4, art. 9–10 ustawy z 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. poz. 1863).
Czy wszystkie samorządy oferują zniżki
Pan Krystian odebrał z urzędu gminy ogólnopolską kartę uprawniającą do zniżek dla rodziny wielodzietnej. Słyszał, że również samorządy wydają swoim mieszkańcom dokumenty pozwalające na korzystanie z ulg i zniżek. Czy takie karty obowiązują w każdej gminie?
NIE
Tworzenie lokalnych programów wspierania rodzin wielodzietnych jest dla samorządów fakultatywne. To oznacza, że gminy, ale też powiaty czy samorządy wojewódzkie, mogą, ale nie muszą oferować swoim mieszkańcom kart dużej rodziny. Jednak coraz więcej samorządów decyduje się na to. W wydawaniu lokalnych dokumentów przodują gminy, które najczęściej oferują zniżki na korzystanie z komunikacji miejskiej, własnych obiektów kulturalnych oraz sportowo-rekreacyjnych. W niektórych samorządowych programach uczestniczą też lokalne firmy. O zakresie oferowanych ulg i warunkach, które trzeba spełnić, aby otrzymać np. miejską lub gminną kartę, każdy samorząd decyduje indywidualnie. Nie muszą one bowiem powielać wszystkich rozwiązań, które obowiązują w przypadku ogólnopolskiej KDR, zwłaszcza w zakresie okresu ważności swoich dokumentów.
Podstawa prawna
Art. 18 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.).
Art. 27 ustawy z 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. poz. 1863).
Czy wielodzietnym łatwiej o miejsce w przedszkolu
Rodzice mają trójkę dzieci. Najstarsze z nich chcieliby umieścić w gminnym przedszkolu. Czy to, że tworzą rodzinę wielodzietną, daje im preferencje w procesie rekrutacji do samorządowej placówki?
TAK
Rodziny, które starają się o miejsce dla dziecka w publicznym przedszkolu lub tzw. innej formie wychowania przedszkolnego, podlegają procesowi rekrutacji. Jego szczegółowe zasady określają gminy, ale w trakcie naboru muszą uwzględniać kryteria wymienione w przepisach. Wśród nich jest m.in. wielodzietność rodziny kandydata. To oznacza, że samorządy przyznają dodatkowe punkty dzieciom pochodzącym z dużych rodzin, co znacznie ułatwia przyjęcie do przedszkola.
Podstawa prawna
Art. 20c ust. 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Czy rodzic zapłaci mniej za pobyt dziecka w żłobku
Czytelniczka wychowuje troje dzieci. Wkrótce kończy jej się urlop macierzyński udzielony na opiekę nad najmłodszym potomkiem i chce wrócić do pracy. Matka będzie starała się znaleźć miejsce dla malucha w gminnym żłobku. Czy w związku z tym, że razem z mężem stanowią rodzinę wielodzietną, może otrzymać ulgę w opłacie za pobyt w placówce?
TAK
Każda gmina indywidualnie określa wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców, których dzieci przebywają w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów. Mogą też zdecydować się na udzielenie ulg, jeżeli maluch pochodzi z rodziny wielodzietnej. Wówczas taka zniżka powinna być wskazana w uchwale radnych. Jednak niektóre gminy, które wprowadziły własną KDR, już w tym akcie prawnym wskazują, że jedną z przysługujących na jej podstawie ulg jest ta związana z pobytem dziecka w publicznym żłobku.
Podstawa prawna
Art. 58 ust. 1 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1457).
Czy można uzyskać ulgi w innej gminie
Rodzice oraz czwórka ich dzieci mają wyrobione KDR. Na terenie ich gminy nie ma lokalnego programu wspierania rodzin wielodzietnych, ale na jego wprowadzenie zdecydował się sąsiedni samorząd. Czy rodzina mogłaby korzystać z ulg tam przysługujących?
TAK
Jak wskazuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, istnieje możliwość udostępniania posiadaczom ogólnopolskiej KDR tych zniżek, które przysługują osobom uprawnionym do lokalnie obowiązujących dokumentów. W praktyce oznacza to, że takie rodziny mogłyby korzystać ze zniżkowych usług w danej gminie na takich samych warunkach jak jej mieszkańcy. Nie w każdym przypadku będzie to jednak możliwe, ponieważ niektóre zniżki, np. w wysokości opłaty za wywóz odpadów, mają zastosowanie wyłącznie do osób mieszkających na terenie tego samorządu. Ponadto w przypadku, gdy w gminie (powiecie, województwie) jest wprowadzony lokalny program wspierania rodzin wielodzietnych, może ona wykorzystać ogólnopolską kartę jako dokument potwierdzający uprawnienia do korzystania z niego. W tym celu potrzebne jest podjęcie uchwały przez radnych.
Podstawa prawna
Art. 28 ustawy z 4 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. poz. 1863).
Czy gmina może podwyższyć świadczenia
Czytelniczka wychowuje wspólnie z mężem czwórkę dzieci. Na dwoje z nich uzyskuje dodatek z tytułu wielodzietności. Jej kuzynka, która mieszka w innej gminie, też spełnia warunki do uzyskania tego świadczenia, ale ośrodek pomocy społecznej zamiast 80 zł miesięcznie wypłaca jej 150 zł na jedno z trójki dzieci. Czy wysokość dodatku może być wyższa od gwarantowanej przepisami?
TAK
Wysokość zasiłku na dziecko oraz każdego z przysługujących do niego dodatków jest określana w rządowym rozporządzeniu. Przepisy przewidują jednak, że gmina może z własnej inicjatywy podwyższyć wysokość wszystkich lub wybranych dodatków do zasiłku rodzinnego. Nie jest to jednak obowiązkowe i zależy od decyzji lokalnych władz. Ze względu na potrzebę szczególnego wsparcia rodzin wielodzietnych wiele samorządów decyduje się na wypłacanie w wyższej wysokości właśnie tego dodatku. Kwota nadwyżki jest finansowana z budżetu gminy, a to, ile będzie wynosić, ustalają radni w uchwale.
Podstawa prawna
Art. 15 a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).