Jeśli brakuje świadectw pracy lub innych dowodów poświadczających okresy zatrudnienia, mogą je potwierdzić zeznania świadków. Z takiego rozwiązania nie można jednak skorzystać w razie konieczności potwierdzenia wysokości zarobków
Czy ZUS odrzuci zeznania represjonowanych?
Działacz opozycji demokratycznej musi udowodnić, że posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, żeby uzyskać prawo do emerytury minimalnej. Czy prawo zabrania mu udowodnienia lat działalności podziemnej na podstawie zeznań świadków?
NIE
Zeznaniami świadków możemy udowodnić pracę po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r. Przy czym możliwe jest wyłącznie wskazanie okresów niewykonywania pracy na skutek represji politycznych przed 4 czerwca 1989 r., czyli przed dniem pierwszych demokratycznych wyborów do parlamentu.
Podstawa prawna
Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Czy zarobki można potwierdzić zeznaniami świadków
Państwowe przedsiębiorstwo w wyniku przekształceń własnościowych zostało zlikwidowane. Dokumentacja pracownicza byłych pracowników uległa zniszczeniu w czasie pożaru. Obecnie byli zatrudnieni próbują udowodnić swoje przychody z pracy. Największe problemy mają osoby, które były zatrudnione w systemie akordowym. Czy jeśli nie odnajdą kart płacowych, będą mogli potwierdzić wysokość swoich zarobków, wzywając swoich byłych kolegów na świadków?
NIE
Środkiem dowodowym potwierdzającym wysokość wynagrodzenia, przychodu lub uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury albo renty są tylko zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić faktyczną wysokość przychodów z pracy. Natomiast okresy zatrudnienia mogą być ponadto udokumentowane wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej lub orzeczeniem sądu. Jeśli brak wyżej wyżej wymienionych dokumentów, okresy zatrudnienia można również potwierdzić innymi dowodami, np. umowami o pracę, angażami, legitymacją służbową, legitymacją związków zawodowych.
Podstawa prawna
Par. 21 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412).
Czy każdy okres ubezpieczenia potwierdzi inna osoba
Właściciel prywatnej firmy kompletuje dokumentację emerytalną. Nie wszystkie jednak okresy pracy może potwierdzić świadectwami pracy. Czy o dodatkowym czasie podlegania ubezpieczeniu mogą zaświadczyć świadkowie?
TAK
Istnieje możliwość udokumentowania zeznaniami świadków okresów zatrudnienia przed 15 listopada 1991 r. na terenie Polski, po ukończeniu 15 lat. W tym jednak przypadku musi być spełniony warunek, że wymiar zatrudnienia nie był niższy niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Zeznaniami świadków można potwierdzić okres zatrudnienia po 15 listopada 1991 r., ale tylko wówczas, jeśli utrata dokumentów nastąpiła wskutek powodzi w lipcu 1997 r. Zeznania świadków wystarczą także do potwierdzenia okresów zatrudnienia młodocianych pracowników. Dotyczy to jednak okresów przed 1 stycznia 1975 r., gdy pracodawca stwierdzi brak dokumentacji z tego okresu i brak możliwości potwierdzenia, że były zawierane (bądź nie) umowy z takimi pracownikami. Potwierdzenie złożone przez świadków jest także możliwe, jeśli pracodawca potwierdzi, że zawierał umowy z młodocianymi pracownikami, lecz z powodu braku pełnej dokumentacji nie może potwierdzić faktu zatrudnienia konkretnej osoby.
Podstawa prawna
Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Par. 21–24 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412).
Czy koledzy z pracy mogą potwierdzić okres zatrudnienia
Pracownik zatrudniony w zakładzie wytwórczym kompletuje dokumentację niezbędną do uzyskania emerytury. Ponieważ przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony w latach 70., już nie istnieje, ma problemy z udowodnieniem okresów zatrudnienia, bo nie posiada świadectwa pracy. Czy świadkowie mogą potwierdzić okresy zatrudnienia?
TAK
Osoba, która nie ma dokumentów potwierdzających okresy ubezpieczenia, jest zobowiązana do złożenia do ZUS oświadczenia o ich braku. Do tego celu należy wykorzystać druk ZUS Rp-9. W dokumencie musi się znaleźć informacja wskazująca, gdzie i w jakim okresie zainteresowany był zatrudniony, konieczne jest dokładne opisanie rodzaju wykonywanej pracy i wykonywanych czynności. Dodatkowo ubiegający się o świadczenie powinien podać, ile dni w tygodniu i ile godzin dziennie pracował. Jeśli z tytułu zatrudnienia był ubezpieczony, niezbędne jest określenie, gdzie pracodawca opłacał składki na ubezpieczenie społeczne. W zaświadczeniu nieodzowne jest wskazanie, jakie okresy starający się o emeryturę chce udowodnić zeznaniami świadków. Jednocześnie jest zobowiązany do wyjaśnienia powodów braku dokumentacji pracowniczej. Dodatkowo należy wskazać, czy jest się w posiadaniu dowodów zastępczych, i wyjaśnić, czy dawny pracodawca istnieje oraz czy posiada dokumentację pracowniczą potwierdzającą fakt zatrudnienia zainteresowanego. Jeżeli zakład pracy nadal istnieje, do oświadczenia osoby zainteresowanej powinno być dołączone zaświadczenie zakładu potwierdzające brak dokumentów. Niezbędne jest także wyjaśnienie powodów takiego stanu. Najważniejszą sprawą jest jednak wskazanie z imienia i nazwiska dwóch świadków, którzy byli zatrudnieni w tym samym okresie co osoba ubiegająca się o świadczenie. Równocześnie osoba składająca oświadczenie jest zobowiązana do potwierdzenia, że jest świadoma odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Oświadczenie wnioskodawcy również może być złożone na piśmie lub ustnie do protokołu.
Podstawa prawna
Par. 21–24 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412).
Czy świadkowie mogą występować w sądzie
ZUS odrzucił zeznania świadków dotyczące potwierdzenia okresów zatrudnienia w przedsiębiorstwie państwowym przed 1 stycznia 1999 roku. Stwierdził, że budzą wątpliwości. Czy ubiegający się o emeryturę może odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych?
TAK
W takiej sytuacji każdy ubezpieczony ma prawo odwołać się od decyzji ZUS w terminie 30 dni od daty jej doręczenia. Odwołanie należy wnieść do organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Inna procedura obowiązuje w przypadku decyzji przyznających świadczenie w drodze wyjątku – w takich sprawach stosuje się przepisy ogólne dotyczące postępowania w sprawach cywilnych, z pewnymi modyfikacjami wynikającymi właśnie z charakteru takiego postępowania. Zasadą jest, że sądem właściwym do rozstrzygania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest sąd okręgowy (wydział pracy i ubezpieczeń społecznych), w którego okręgu strona odwołująca się mieszka. Sądem drugiej instancji jest natomiast sąd apelacyjny. Przepisy regulujące to postępowanie zastrzegły kilka kategorii spraw, dla których rozstrzygania właściwe są sądy rejonowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania odwołującego się. Sądem drugiej instancji będzie w tych przypadkach sąd okręgowy.
Podstawa prawna
Art. 83–83b, art. 123 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).
Art. 459–476 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Czy zeznania mogą uzupełnić informacje przekazane ZUS
Były pracownik zlikwidowanej fabryki dysponuje wyłącznie szczątkową dokumentacją dotyczącą okresów ubezpieczenia. Czy jest możliwe jej uzupełnienie przy wykorzystaniu zeznań świadków?
TAK
Przepisy ubezpieczeniowe umożliwiają skorzystanie z zeznań świadków nie tylko przy braku oryginalnych dowodów, ale także wtedy, gdy osoba zainteresowana posiada tylko szczątkowe dokumenty, np. umowę o pracę potwierdzającą jej rozpoczęcie. Aby mogła doliczyć ten dodatkowy okres do stażu ubezpieczeniowego, świadek powinien potwierdzić, jaką pracę wykonywał wnioskodawca i w jakim okresie. Istotne jest potwierdzenie rodzaju wykonywanej pracy, zajmowane stanowisko przez wnioskującego oraz określenie, czy praca była wykonywana stale i w jakim wymiarze czasu pracy. Jeżeli była wykonywana sezonowo lub dorywczo, trzeba wskazać przez ile godzin dziennie lub ile dni w miesiącu oraz czy z tego tytułu wnioskodawca był ubezpieczony. Sprawą niezwykle ważną jest, aby świadek potrafił udowodnić, w jakich okresach pracował z osobą zainteresowaną. Najlepszym sposobem jest przedstawienie przez niego w ZUS swojego świadectwa pracy z tego zakładu. Możliwe jest także wskazanie, do którego oddziału ZUS zostało złożone świadectwo w celu udokumentowania stażu pracy świadka dla celów ustalenia prawa do jego emerytury lub renty. Jeżeli zachodzi potrzeba uzyskania dodatkowych wyjaśnień, ZUS może wezwać świadka w celu ponownego przesłuchania.
Podstawa prawna
Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r, poz. 1440 ze zm.).
Par. 21–24 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412).