W kwietniu 2014 r. dyrektor liceum ogólnokształcącego wręczył nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania w pełnym wymiarze zajęć decyzję o ograniczeniu zatrudnienia do wymiaru 1/2 etatu, począwszy od 1 września 2014 r. Nauczyciel wyraził zgodę na zmianę. Decyzją z 12 sierpnia 2014 r. szef placówki przyznał nauczycielowi urlop dla poratowania zdrowia od 15 sierpnia 2014 r. do 14 sierpnia 2015 r., zaznaczając jednocześnie, że od 1 września 2014 r. będzie otrzymywać zmniejszone wynagrodzenie, tj. w wymiarze jak za 1/2 etatu. Czy dopuszczalne było uszczuplanie wynagrodzenia pedagoga w czasie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia?
EKSPERT RADZI
Tak, dyrektor mógł obniżyć wysokość pensji proporcjonalnie do wymiaru etatu, ponieważ w czasie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo jedynie do takiego wynagrodzenia, jakie otrzymywałby, gdyby normalnie świadczył pracę. Z art. 73 ust. 5 Karty nauczyciela (dalej: KN) wynika, że nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych.
Kluczowe jest zatem pojęcie „zachowuje prawo”. Oznacza ono bowiem, że nauczyciel na urlopie nadal będzie otrzymywał pensję w takiej wysokości, jaką otrzymywał w okresie, gdy wykonywał swoje obowiązki. Zasada ta ma dla nauczyciela tę dobrą stronę, że przy ewentualnych podwyżkach pedagog korzystający z urlopu nie może być pominięty.
Nauczyciel mógł pobierać w okresie od 1 września 2014 r. jedynie wynagrodzenie odpowiednie do 1/2 wymiaru zajęć. Wymiar zajęć obowiązkowych z kolei jest punktem odniesienia do ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia zasadniczego, co wynika z art. 30 ust. 2 KN. Zgodnie z nim wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych, a wysokość dodatków odpowiednio od okresu zatrudnienia, jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz trudnych lub uciążliwych warunków pracy.
Podstawę ograniczenia wymiaru zajęć nauczycielowi stanowił art. 22 ust. 2 KN, zgodnie z którym zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia może być – za zgodą nauczyciela – stosowana również w wypadku, gdy nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole. W razie braku zgody nauczyciela na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia stosuje się art. 20 KN. Oznacza to możliwość definitywnego rozwiązania stosunku pracy.
W sprawie istotna jest jeszcze jedna kwestia. Otóż warunkiem otrzymania urlopu dla poratowania zdrowia jest m.in. zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Nauczyciel natomiast był zatrudniony w wymiarze 1/2 wymiaru. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Kaliszu w wyroku z 26 czerwca 2014 r. (sygn. akt V Pa 26/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl) dla oceny, czy nauczyciel spełnia warunki do urlopu zdrowotnego, istotny jest moment złożenia przez niego wniosku o urlop, gdyż pragmatyka nie reguluje sytuacji uprawnienia nauczyciela do urlopu zdrowotnego w przypadku ograniczenia wymiaru zatrudnienia na podstawie art. 22 ust. 2 KN. Zatem jeżeli nauczyciel przed rozpoczęciem urlopu dla poratowania zdrowia wyraził zgodę na obniżenie wymiaru zatrudnienia od 1 września, to obniża mu się wymiar zatrudnienia niezależnie od tego, że urlop został mu udzielony. Tak właśnie było w niniejszej sprawie, bo nauczyciel wyraził zgodę na ograniczenie zatrudnienia przed udzieleniem i rozpoczęciem urlopu dla poratowania zdrowia.
Ponadto trzeba zwrócić uwagę, że Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się, że dopuszczalne jest rozwiązanie z nauczycielem stosunku pracy w czasie trwania urlopu dla poratowania zdrowia (wyroki SN z: 7 stycznia 2014 r., sygn. akt II PK 108/13, Lex nr 1438796 i 4 grudnia 2013 r., sygn. akt II PK 66/13, Lex nr 1412615 oraz uchwałę SN z 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I PZP 1/13, Lex nr 1348188). Uznać zatem należy, że tym bardziej dopuszczalne jest ograniczenie wymiaru zatrudnienia nauczyciela w czasie trwania tego urlopu, a tym samym odpowiednie do tego ograniczenia uszczuplenie wynagrodzenia nauczyciela.
Podstawa prawna
Art. 20, art. 22 ust. 2, art. 30 ust. 2 oraz art. 73 ust. 1 i 5 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).