Świadczenie dla osób, którym pracodawca udzielił wolnego z powodu opieki nad dziećmi, wynosi 400 zł na miesiąc. Jest ono wypłacane przez 24 miesiące.
Czy trzeba potwierdzić udzielenie urlopu
Pani Karolina od 1 lutego przebywa na urlopie wychowawczym. Będzie składać wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego i dodatków do niego, w tym tego związanego z opieką nad dzieckiem. Czy musi dołączyć do niego dokument potwierdzający, że urlop został jej przyznany?

TAK

Jeżeli rodzic chce otrzymywać dodatek do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego, musi złożyć w gminie zaświadczenie od pracodawcy lub oświadczenie potwierdzające ten fakt. Niezależnie od wybranej formy powinny się w nim znaleźć informacje o terminie oraz okresie udzielenia wolnego, a także o co najmniej sześciomiesięcznym czasie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do niego. Wzór oświadczenia jest określony w załączniku do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej. Rodzic może go otrzymać w gminie. Potrzebne będzie też zaświadczenie z ZUS albo oświadczenie, wskazujące, że opiekun ubiegający się o dodatek został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych (jeśli podlega takiemu obowiązkowi). Jeżeli rodzic wybierze formę oświadczenia, to jego druk również otrzyma w gminie, ale dodatkowo będzie musiał dołączyć imienny raport miesięczny potwierdzający odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne. Ponieważ dodatek nie może być przyznany, jeżeli dziecko przebywa więcej niż pięć dni w tygodniu w placówce zapewniającej całodobową opiekę, to jeśli małoletni jest w niej umieszczony, wymagane jest zaświadczenie tej jednostki lub oświadczenie (kolejny druk określony w rozporządzeniu) wskazujące, że ten warunek został spełniony. Ponadto gmina może wymagać złożenia jeszcze innych dokumentów, o ile jest to niezbędne do ustalenia prawa do dodatku. Może to dotyczyć sytuacji podjęcia pracy na urlopie wychowawczym i wskazania przez rodzica w oświadczeniu, że nie uniemożliwia mu ona sprawowania opieki nad dzieckiem.
Podstawa prawna
Par. 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 3 stycznia 2013 r. w sprawie trybu i sposobu (Dz.U. poz. 3).
Czy dodatek jest związany z zasiłkiem
Czytelniczka wkrótce kończy urlop macierzyński, ale chciałaby jeszcze skorzystać z urlopu wychowawczego. Obecnie otrzymuje na dziecko 77 zł miesięcznie zasiłku rodzinnego. Czy jeśli pracodawca udzieli jej wolnego na opiekę nad potomkiem, może otrzymywać jeszcze inne, dodatkowe świadczenie z tego tytułu?

TAK

Matka lub ojciec, którzy korzystają z urlopu wychowawczego, mogą starać się o dodatek związany ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Wynosi on 400 zł miesięcznie, ale aby go otrzymać, rodzic musi najpierw być uprawniony do zasiłku na tego potomka, bo dodatek jest od niego uzależniony. Ponadto o to świadczenie może starać się też opiekun prawny małoletniego lub opiekun faktyczny. Tym ostatnim jest osoba, która zajmuje się dzieckiem i wystąpiła do sądu o jego przysposobienie. Gdyby obydwoje rodzice lub opiekunowie małoletniego przebywali na urlopie wychowawczym, dodatek może być przyznany tylko jednemu z nich.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1, 2 i 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy świadczenie jest wypłacane przez cały urlop
Pani Alicja ma dwójkę dzieci, młodsze z nich ma trzynaście miesięcy, a starsze skończyło dwa lata. Matka zastanawia się nad złożeniem wniosku o urlop wychowawczy. Słyszała, że może on trwać maksymalnie 3 lata. Czy przez cały ten okres będzie jej przysługiwać dodatek do zasiłku z tego tytułu?

NIE

Wprawdzie dodatek związany z urlopem wychowawczym jest przyznawany na okres jego udzielenia, ale przepisy wskazują, że przysługuje on maksymalnie przez 24 miesiące. Czas pobierania może być wydłużony w sytuacji, gdy opieka na urlopie wychowawczym jest sprawowana nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym w trakcie jednego porodu. Wówczas dodatek jest wypłacany przez 36 miesięcy. Tyle że czytelniczka nie może skorzystać z tej możliwości, ponieważ jej dzieci nie są bliźniętami. Jest jeszcze przypadek, gdy dodatek zostanie przez gminę przyznany na jeszcze dłuższy okres, wynoszący 72 miesiące. Stanie się tak, gdy rodzic lub opiekun zajmuje się małoletnim, który ma orzeczenie o niepełnosprawności lub znacznym jej stopniu.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy na bliźnięta przysługuje jeden dodatek
Czytelniczka zajmuje się na urlopie wychowawczym półtorarocznymi bliźniętami. Złożyła właśnie wniosek o przyznanie jej dwóch dodatków na dzieci z tego tytułu, ale dowiedziała się, że otrzyma tylko jedno świadczenie. Czy bez względu na liczbę dzieci rodzic lub opiekun jest uprawniony tylko do jednego dodatku?

TAK

Rodzicowi przysługuje tylko jedno świadczenie zarówno wtedy, gdy zajmuje się więcej niż jednym dzieckiem urodzonym w trakcie jednego porodu, jak i wtedy, gdy potomkowie przyszli na świat np. rok po roku. Ta sytuacja ma się jednak wkrótce zmienić. Po tym, gdy na skargi składane przez rodziców wojewódzkie sądy administracyjne podejmowały sprzeczne wyroki w sprawie liczby dodatków, kwestią tą zajął się Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). 26 czerwca 2014 r. podjął uchwałę (sygn. akt I OPS 15/13), w której uznał, że dodatek powinien przysługiwać na każde dziecko urodzone podczas jednego porodu. Posłowie chcą więc dostosować przepisy do orzeczenia NSA i złożyć projekt ich nowelizacji, tak aby nie tylko rodzice zajmujący się wieloraczkami ale też potomkami w różnym wieku otrzymywali wyższe świadczenia. Zanim to jednak nastąpi, opiekunom pozostaje walczyć o wsparcie na każde dziecko poprzez odwoływanie się od negatywnych decyzji gmin.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy rodzic utraci dodatek, gdy będzie dorabiał
Przebywająca na urlopie wychowawczym pracownica otrzymała propozycję przejęcia na dwa miesiące części obowiązków koleżanki z pracy przebywającej na zwolnieniu lekarskim. Mogłaby pracować w swoim mieszkaniu, ale obawia się, że straci przez to dodatek do zasiłku rodzinnego. Czy podjęcie pracy na urlopie wychowawczym automatycznie pozbawia tego świadczenia?

NIE

Zgodnie z kodeksem pracy osoba na urlopie wychowawczym może pracować, dlatego nie oznacza to utraty dodatku do zasiłku. Jednak stanie się tak, jeżeli rodzic podjął lub kontynuuje takie zatrudnienie (lub inną pracę zarobkową), które uniemożliwia mu sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Musi więc on poinformować gminę zarówno o dorabianiu na urlopie, jak i o tym, jaki jest charakter pracy, czy może ją np. wykonywać w swoim domu, oraz ile godzin będzie na nią poświęcał. Rodzic powinien też pamiętać o zgłoszeniu uzyskanego w ten sposób dochodu. Gmina wtedy jeszcze raz przeliczy wysokość jego dochodu i może okazać się, że przekroczone zostanie kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku. Jeżeli opiekun straci w ten sposób zasiłek, to automatycznie nie będzie też otrzymywał dodatku. Ponadto przepisy przewidują też inne przesłanki negatywne, których zaistnienie może spowodować, że dodatek nie będzie rodzicowi przysługiwać. Stanie się tak, jeżeli bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego pozostawał on w zatrudnieniu przez mniej niż 6 miesięcy. Dodatek nie zostanie przyznany również wtedy, gdy dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, takiej jak specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, i przebywa w niej przez dłużej niż 5 dni w tygodniu oraz w każdym innym przypadku zaprzestania osobistej opieki nad potomkiem. Wreszcie ostatnią przesłanką negatywną jest otrzymywanie przez rodzica zasiłku macierzyńskiego.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).
Czy rodzic z własną firmą otrzyma dodatek
Matka dwuletniej córki postanowiła skorzystać z możliwości zawieszenia działalności gospodarczej, aby zajmować się córką. W tym czasie, tak jak za rodziców przebywających na urlopie wychowawczym, budżet będzie opłacał za nią składki na ubezpieczenia społeczne. Czy w związku z tym będzie mogła otrzymywać zasiłek i dodatek na urlopie wychowawczym?

NIE

Ta grupa rodziców nie ma prawa do tego świadczenia, bo mimo opłacania składek na ZUS przez państwo, należą oni do osób samozatrudnionych, których nie dotyczy kodeks pracy. W związku z tym nie mają prawa do urlopu wychowawczego, a prawo do niego jest niezbędnym warunkiem do uzyskania 400 zł dodatku. Taki rodzic może natomiast uzyskać zasiłek na dziecko, ponieważ zawieszenie własnej firmy gmina potraktuje jako utratę dochodu i będzie mogła obniżyć jego wysokość. W takiej sytuacji może okazać się, że spełnione będzie kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku rodzinnego.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114).