Projektowana nowelizacja dotyczy m.in. dostępu do dokumentacji medycznej oraz ochrony zawartych w niej danych osobowych i informacji o stanie zdrowia, a także procedur wnoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego, uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta oraz funkcjonowania wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Projekt był już dwukrotnie w planach obrad rządu, ale ostatecznie Rada Ministrów się nim nie zajęła.

Nowela ma wzmocnić uprawnienia Rzecznika Praw Pacjenta w zakresie ochrony indywidualnych praw pacjentów. W przypadku stwierdzenia ponownego naruszenia tego samego prawa rzecznik mógłby nałożyć na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych karę finansową.

Dodany ma zostać przepis umożliwiający pacjentom złożenie skargi do sądu administracyjnego na rozstrzygnięcia Rzecznika Praw Pacjenta.

Aby wzmocnić uprawnienia Rzecznika, mają z nim współdziałać i pomagać podmioty, do których się zwróci, w szczególności jeśli chodzi o zapewnienie dostępu do akt i dokumentów badanej sprawy oraz udzielanie informacji i wyjaśnień.

Nowelizacja ma także uprościć procedury składania sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza; ma nie być już wymogu wskazania w sprzeciwie przepisu, z którego wynikają prawa lub obowiązki pacjenta, na które opinia albo orzeczenie ma wpływ.

Propozycja ta uwzględnia postulaty Zespołu ds. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wskazującego, że są to zbyt duże wymagania. Autorzy projektu wskazują, że zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego nie wymaga się od powoda wskazywania w pozwie podstawy prawnej jego twierdzeń.

Proponuje się również m.in. doprecyzowanie, że sprzeciw przysługuje także w przypadku odmowy wydania opinii lub orzeczenia, a także odmowy skierowania na badania diagnostyczne, jeśli są one niezbędne do wydania takiej opinii lub orzeczenia.

Dla skuteczności sprzeciwu odmowa powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej pacjenta, dlatego wprowadzony ma być ustawowy obowiązek dokonywania stosownych adnotacji w tym zakresie.

Skrócony do 10 dni ma być termin na ustosunkowanie się przez Komisję Lekarską do sprzeciwu pacjenta wobec opinii albo orzeczenia lekarza. Obecnie obowiązujący termin (30 dni) może być w niektórych przepadkach zbyt długi, przez co pacjent jest de facto pozbawiony możliwości skutecznego skorzystania z możliwości wyrażenia sprzeciwu, np. w przypadku, gdy chodzi o prawo do przerwania ciąży.

Zgodnie z projektowaną nowelą, sprzeciw mógłby być składany przez pacjenta w postaci elektronicznej, poprzez Elektroniczną Platformę Usług Administracji Publicznej (ePUAP).

Jeśli chodzi o dokumentację medyczną, istotą projektu jest stworzenie regulacji zapewniających należytą ochronę zawartych w niej danych osobowych i informacji o stanie zdrowia pacjenta, a także jednoznaczne określenie sposobów oraz kosztów udostępniania jej oraz wskazanie osób uprawnionych do jej uzyskania.

Nowela określić ma zasady postępowania z dokumentacją medyczną w razie zakończenia działalności leczniczej. W takich sytuacjach byłaby ona przekazywana podmiotom, które przejmują zadania zlikwidowanej placówki lub przekazywana innemu uprawnionemu podmiotowi. W przypadku śmierci osoby wykonującej praktykę zawodową, dokumentację medyczną pacjentów musiałby zabezpieczyć właściwy samorząd zawodowy, tj. okręgowa izba lekarska albo okręgowa izba pielęgniarek i położnych.

Po upływie okresu przechowywania dokumentacji medycznej (co do zasady 20 lat), dokumentacja stanowiąca materiał archiwalny byłaby przekazywana do właściwego archiwum państwowego, natomiast dokumentacja niearchiwalna byłaby niszczona.

Dokumentacja medyczna prowadzona w postaci elektronicznej po zakończeniu działalności leczniczej byłaby natomiast przekazywana do Systemu Informacji Medycznej (SIM).

Nowela ma też określić sposoby udostępniania dokumentacji medycznej, zarówno prowadzonej w postaci papierowej, jak i elektronicznej.

Dokumentacja prowadzona w postaci elektronicznej byłaby udostępniana przez elektroniczną transmisję danych lub na nośniku danych. Na żądanie uprawnionych organów lub podmiotów, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych wykonywałby papierowe wydruki.

Pacjent mógłby również uzyskać wgląd do swojej dokumentacji medycznej w miejscu udzielania świadczeń.

Dokumentacja papierowa byłaby udostępniana do wglądu lub przez sporządzenia kopii, odpisów albo wyciągów, a w określonych przypadkach także przez wypożyczenie oryginału.

Obecnie - jak wskazują autorzy projektu - podmiot udzielający świadczeń ma graniczone możliwości skutecznego wyegzekwowania zwrotu „wypożyczonego" oryginału dokumentacji. Proponuje się zatem, aby oryginał dokumentacji był wydawany tylko na żądanie organów władzy publicznej i sądów oraz w przypadku, gdy sporządzenie kopii mogłoby spowodować zwlokę w leczeniu, zagrażającą życiu lub zdrowiu pacjenta.

Autorzy projektu zwracają także uwagę, że obecnie często powodem występowania pacjentów o wydanie oryginału dokumentacji są wyłącznie względy ekonomiczne. Pacjent wnioskuje o wypożyczenie oryginału, gdyż koszt wykonania kopii poza placówką medyczną jest mniejszy niż pobierana przez nią opłata.

Nowela ma również - z uwagi na pojawiające się w praktyce wątpliwości - jednoznaczne wskazać, że zapisy rozmów pomiędzy dyspozytorem medycznym a zgłaszającym wezwanie nie stanowią dokumentacji medycznej.

Projektowana nowelizacja ma także wprowadzić zmiany w sposobie działania komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, m.in. wprowadzić rozwiązania, które przyspieszą prowadzone przez nie postępowania, np. umożliwienie komisji zasięgania opinii specjalistów z innych województw.

Z uwagi na fakt, że właściwość miejscowa poszczególnych komisji obejmuje województwa zróżnicowane pod względem liczby ludności, liczby i rodzajów funkcjonujących na ich terenie podmiotów leczniczych, proponuje się zróżnicowanie ich liczebności w zależności od tych czynników. W efekcie liczba członków komisji zostałaby zwiększona w 6 największych pod względem liczby ludności (i zarazem liczby hospitalizacji) województwach: mazowieckim, śląskim, wielkopolskim, małopolskim, dolnośląskim i łódzkim.

Po zmianach w skład komisji wchodziłoby 16 albo 20 członków. W każdej komisji byłby jeden członek powoływany przez Ministra Zdrowia i jeden powoływany przez Rzecznika Praw Pacjenta, zaś pozostałych 14 albo 18 członków powoływałby wojewoda, spośród kandydatów zgłoszonych przez samorządy zawodowe - medyczne i prawnicze - oraz organizacje społeczne działające na rzecz praw pacjenta.

Zmiany dotyczą również m.in. wynagradzania członków komisji oraz zwrotu kosztów związanych z uczestnictwem w jej pracach, a także zwrotu kosztów postepowania, kontynuowania pracy komisji w przypadku śmierci pacjenta.(PAP)

akw/ itm/