Po wykorzystaniu urlopu i zasiłku przez matkę w obowiązkowym wymiarze rodzice mogą zdecydować, kto będzie dalej opiekował się dzieckiem i zamiennie realizować uprawnienia rodzicielskie. Muszą jednak przestrzegać określonych przepisami zasad.
Czy ojciec musi przejąć opiekę nad dzieckiem?
Prowadzę własną działalność gospodarczą. Dwa miesiące temu urodziłam córkę i zaczęłam korzystać z zasiłku macierzyńskiego. Chciałabym jednak skrócić czas jego pobierania i wrócić do prowadzenia firmy. Czy przepisy określają, kiedy jest to najszybciej możliwe? Czy zależy to od zajęcia się córką przez jej ojca zatrudnionego na umowę o pracę? Czy będę musiała złożyć w ZUS jakieś dokumenty?
Matka dziecka może podjąć decyzję o skróceniu okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jest to jednak możliwe dopiero po wykorzystaniu go przez co najmniej 14 tygodni. Warunkiem szybszego powrotu do prowadzenia firmy jest uzyskanie urlopu macierzyńskiego przez ojca w celu osobistej opieki nad dzieckiem. Przysługuje mu niewykorzystany okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego bezpośrednio po terminie rezygnacji z jego części przez matkę, czyli w tej sytuacji za 6 tygodni. Oczywiście ojciec dziecka będzie mógł również wystąpić o dodatkowy urlop macierzyński i rodzicielski, który uprawnia do zasiłku macierzyńskiego.
Osoba ubezpieczona, która nie jest pracownicą, a więc m.in. prowadząca działalność gospodarczą, do wniosku w sprawie rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego przedkłada oświadczenie, od kiedy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do tego zasiłku.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 4a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
Par. 14 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1594).
Czy hospitalizacja przerywa pobieranie świadczenia
Żona urodziła syna 5 listopada 2014 r. Jest na urlopie macierzyńskim udzielonym na 20 tygodni i pobiera zasiłek. Jednak od 10 stycznia przebywa w szpitalu i niestety pobyt się przedłuża. Ja korzystam na razie z zaległego urlopu wypoczynkowego. Czy mógłbym w razie dalszej konieczności zajmowania się dzieckiem wystąpić o urlop macierzyński i zasiłek?
Z kodeksu pracy wynika, że pracownica, która wymaga opieki szpitalnej po wykorzystaniu po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni może go przerwać. Wówczas pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym matka wymaga hospitalizacji ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.Konsekwencją przerwania urlopu macierzyńskiego przez nią będzie przerwanie pobierania zasiłku macierzyńskiego. W takiej sytuacji ojciec dziecka będzie miał prawo do części zasiłku macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu ubezpieczonej w szpitalu. Łączny okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przez matkę i ojca dziecka nie może jednak przekraczać wymiaru określonego przepisami. Po urodzeniu jednego dziecka urlop macierzyński i zasiłek przysługują przez 20 tygodni.
Jeśli w opisanym przypadku zapadnie decyzja o przerwaniu przez matkę dziecka urlopu macierzyńskiego i pobierania zasiłku macierzyńskiego, to będzie ona mogła wystąpić o świadczenie chorobowe. Po przedłożeniu zaświadczenia lekarskiego nabędzie za okres pobytu w szpitalu prawo do wynagrodzenia za okres choroby lub zasiłku chorobowego.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 5, art. 29 a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
Art. 180 par. 61–63 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502).
Czy minimalny okres wypłaty zasiłku to 8 tygodni
Żona urodziła córkę i skorzystała z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego. Wskutek tragicznego wypadku zmarła w czasie urlopu rodzicielskiego. Jako osoba prowadząca działalność, opłacająca wszystkie składki, wystąpiłem do ZUS o zasiłek macierzyński za pozostały okres. Czy ZUS mi odmówi, jeśli żona wykorzystała go za ponad 20 tygodni z przysługujących 26?
Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego jest przyznawany jednorazowo albo w nie więcej niż trzech częściach, będących wielokrotnością tygodnia, z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni. Jednak ZUS w komentarzu do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zamieszczonym na www.zus.pl) zaznaczył, że w razie śmierci jednego z rodziców dziecka pobierającego zasiłek macierzyński nie stosuje się tych zasad. W myśl wyjaśnień ZUS drugiemu z rodziców zasiłek macierzyński przysługuje nawet, jeśli pozostały do wykorzystania okres jest krótszy niż 8 tygodni bądź nie jest on wielokrotnością tygodnia. Zatem w przedstawionej sytuacji ZUS nie odmówi ojcu dziecka ubezpieczonemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej zasiłku macierzyńskiego.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
Art. 1821a par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502).
Czy ZUS przedłuży wypłatę, gdy wniosek nie wpłynął o czasie
Pracuję na etacie. Pobierałam po urodzeniu syna zasiłek za podstawowy urlop macierzyński, czyli przez 20 tygodni. Po kilku dniach od mojego powrotu do pracy o zasiłek za 6 tygodni wystąpił mój mąż. Zakład mu jednak odmówił, bo podobno za późno złożył wniosek. Czy ZUS naruszył przepisy?
Gdy pracownica pobiera zasiłek macierzyński przez 20 tygodni i nie chce skorzystać z przysługującego do 6 tygodni zasiłku za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego, to o jego wypłatę może wystąpić ojciec wychowujący dziecko. Jeśli jest ubezpieczony z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, wniosek w tej sprawie składa do ZUS. We wniosku wskazuje okres, w którym zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego (w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności). Trzeba jednak pamiętać, że w pobieraniu zasiłku macierzyńskiego nie może być dnia przerwy. Dlatego ubezpieczony, który nie jest pracownikiem, musi złożyć wniosek przed rozpoczęciem korzystania z dodatkowego okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego. W razie przekroczenia tego terminu wniosek nie stanowi podstawy do przedłużenia wypłaty tego zasiłku, chyba że opóźnienie wynikało z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy.
Podstawa prawna
Art. 29 a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
Par. 19 pkt 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1594).
Czy zamiana rodziców na urlopie jest limitowana
Moja żona wykorzystała 20-tygodniowy urlop macierzyński. Obecnie przebywa na 6-tygodniowym dodatkowym. Ja chcę wystąpić o 8 tygodni urlopu rodzicielskiego, a potem być może znów żona przejmie opiekę nad dzieckiem. Czy trzeba składać wnioski z wyprzedzeniem? Czy znaczna podwyżka wynagrodzenia, którą otrzymałem 4 miesiące temu, wpłynie na kwotę mojego zasiłku?
Gdy oboje rodzice dzielą między siebie korzystanie z urlopu rodzicielskiego, może być on udzielony maksymalnie w trzech częściach. Każda z nich powinna być wielokrotnością tygodnia i nie może być krótsza niż 8 tygodni.
Warunkiem przyznania pracownikowi prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego jest wystąpienie do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o udzielenie takiego urlopu w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Gdy jednak pracodawca udzieli urlopu, mimo że termin nie został zachowany, zasiłek przysługuje. Tym niemniej bezpiecznej jest składać go ze wspomnianym wyprzedzeniem.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego dla pracownika – ojca dziecka obliczana jest od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego mu za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym rozpoczął korzystanie z urlopu rodzicielskiego. Jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż rok, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.
Uwaga! Podstawa wymiaru zasiłku nie zostanie obliczona tylko na podstawie wynagrodzenia po podwyżce. Znaczne podniesienie pensji wpłynie jednak na średnie wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających urlop i pobieranie zasiłku.
Podstawa prawna
Art. 29 ust. 5, art. 29 a, 36 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
Art. 1821a ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502).