Rządowe Centrum Legislacji (RCL) uważa, że przepisy, które będą regulowały zasady finansowania studiów na zagranicznych uczelniach, mogą być niezgodne z konstytucją. Takie uwagi zgłosiło ono do projektu nowelizacji ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, nad którą pracuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW).
RCL przeanalizowało załączony do niego projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu mającego na celu udzielenie pomocy finansowej studentom przyjętym na studia w zagranicznych ośrodkach akademickich.
– Upoważnienie do wydania rozporządzenia zawarte w projekcie ma charakter blankietowy i przekazuje do uregulowania kwestie, które nie zostały choćby ramowo określone w przepisach ustawy – wskazuje Robert Brochocki, wiceprezes RCL.
Chodzi np. o to, na jakich zasadach będą wyłaniane zagraniczne uczelnie, na których naukę rząd będzie finansował (dopiero z rozporządzenia wynika, że zakwalifikowane będą tylko te z czołówki rankingu szanghajskiego). Projekt aktu wykonawczego określa też nowe wymogi dla kandydatów, o których ustawa milczy – np. zgodnie z nim z programu będą mogli korzystać Polacy i osoby pochodzące z innych państw UE. Ponadto dopiero rozporządzenie reguluje kwestie związane z odpracowaniem zagranicznych studiów. Wskazuje, że polegać ono będzie na obowiązku odprowadzania składek do ZUS lub zrobieniu doktoratu – co ma uchronić osobę korzystającą z programu przed zwrotem pieniędzy państwu.
– Rozporządzenie ma wykonywać ustawę. A zatem konkretyzować jej przepisy, a nie uzupełniać ją w sposób samoistny, regulując kwestie pominięte przez ustawodawcę – wskazuje Robert Brochocki.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest jednak innego zdania.
– W systemie prawa polskiego występują liczne przypadki, w których ustawodawca przekazuje Radzie Ministrów kompetencje do kompleksowego uregulowania warunków realizacji programu w rozporządzeniu. Tak było np. w przypadku „Wyprawki szkolnej” – wyjaśnia prof. Daria Nałęcz, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego. Uzupełnia, że zawarte w rozporządzeniu zasady precyzują jedynie warunki uczestnictwa w programie i wynikają one z upoważnienia ustawowego.
Etap legislacyjny
Nowelizacja ustawy w trakcie konsultacji