Pierwsza nowość - w zakresie waloryzacji - polegać będzie na połączeniu zasady procentowej z ustaloną minimalną kwotą podwyżki. Druga to rozszerzenie katalogu uprawnionych do zasiłku pogrzebowego.
Od 1 marca 2015 r. wejdą w życie zmiany przepisów dotyczące waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Jednocześnie rozszerzony zostanie krąg osób, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy. Wszystko za sprawą nowelizacji ustawy emerytalnej z 23 października 2014 r., która ostatnio została podpisana przez Prezydenta RP.

Wskaźnik po nowemu

W marcu każdego roku ZUS przeprowadza waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych, podwyższając je wskaźnikiem ustalanym corocznie przez ministra pracy i polityki społecznej, na podstawie danych dotyczących inflacji oraz realnego wzrostu płac. Odmienne zasady obowiązywały jedynie w 2012 r., gdy świadczenia wzrosły o jednakową dla wszystkich kwotę. W 2015 r. waloryzacja będzie miała nietypowy charakter: procentowo-kwotowy.
Zgodnie z przepisami nowelizacji ustawy emerytalnej z 23 października 2014 r., waloryzacja emerytur i rent od 1 marca 2015 r. będzie polegała na podwyższeniu kwoty świadczenia (w wysokości przysługującej 28 lutego 2015 r.) wskaźnikiem waloryzacji, nie mniej jednak niż o 36 zł. Oznacza to, że przeprowadzając waloryzację świadczenia w marcu 2015 r., ZUS najpierw pomnoży jego kwotę przez wskaźnik waloryzacji, który, zgodnie z prognozami rządu, ma wynieść 101,08 proc. Jeśli w wyniku tej operacji podwyżka emerytury lub renty będzie równa co najmniej 36 zł, tak wyliczona kwota świadczenia zostanie ustalona od 1 marca 2015 r. W przeciwnym razie (gdy podwyżka okaże się niższa od 36 zł), ZUS przeprowadzi kwotową waloryzację emerytury lub renty, dodając gwarantowane 36 zł do dotychczasowej kwoty świadczenia. W przypadku osób uprawnionych do rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy, gwarantowana kwota podwyżki wyniesie 27 zł (75 proc. z 36 zł), a dla osób uprawnionych do emerytury częściowej – 50 proc. pełnej kwoty, tj. 18 zł. Kwotowej podwyżki ZUS dokona również w przypadku najniższych świadczeń. Minimalna emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna wzrosną o 36 zł, a minimalna renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – o 27 zł.
Kwotowo-procentowy charakter przyszłorocznej waloryzacji nie będzie dotyczył różnego rodzaju dodatków i świadczeń przysługujących do emerytury lub renty. Obecne ich kwoty zostaną bowiem od 1 marca 2015 r. pomnożone przez wskaźnik waloryzacji.

Rozszerzenie katalogu członków rodziny

Nowelizacja z 23 października 2014 r. wprowadzi, także od 1 marca 2015 r. zmianę dotyczącą kręgu osób, po których może być wypłacony zasiłek pogrzebowy. Tak jak dotychczas zasiłek ten będzie przysługiwał w razie śmierci:

ubezpieczonego,osoby pobierającej emeryturę lub rentę, osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,członka rodziny ubezpieczonego albo osoby pobierającej emeryturę lub rentę.

Do członków rodziny, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy, ustawa zalicza obecnie małżonka (wdowę i wdowca), rodziców, ojczyma, macochę oraz osoby przysposabiające, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem przez nie pełnoletniości, a także wnuki i rodzeństwo.
Nowelizacja z 23 października 2014 r. do wymienionego kręgu osób, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy, włącza również dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej, dziadków oraz osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna. Wszystkie te osoby od 1 marca 2015 r. będą uznawane za członków rodziny, których śmierć uprawnia do uzyskania zasiłku pogrzebowego.
Zasiłek pogrzebowy, tak jak dotychczas, będzie przysługiwał osobom, które rzeczywiście pokryły koszty pogrzebu. Z uzasadnienia do ustawy wprawdzie to nie wynika, ale rozszerzenie katalogu członków rodziny, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy, w świetle obowiązujących przepisów wywoła analogiczny skutek również dla kręgu osób, które będą mogły uzyskać ten zasiłek w wysokości ryczałtowej, nieograniczonej udokumentowanymi wydatkami. Taką możliwość otrzymają np. dziadkowie, którzy pokryli koszty pogrzebu swojego wnuczka. Obecnie również mogą w takiej sytuacji nabyć prawo do zasiłku, ale - zgodnie z brzmieniem przepisu – wyłącznie w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej niż ryczałtowo ustalona kwota.
PRZYKŁAD
Opieka prawna
Hanna D. od kilku lat opiekuje się nieuleczalnie chorym małoletnim dzieckiem, oddanym pod jej opiekę prawną. Rodzice dziecka zostali wcześniej pozbawieni władzy rodzicielskiej prawomocnym wyrokiem sądu. W razie śmierci dziecka i poniesienia kosztów pogrzebu Hanna D. nie mogłaby obecnie ubiegać się o wypłatę zasiłku pogrzebowego. Będzie to natomiast możliwe po zmianie przepisów ustawy emerytalnej, która wejdzie w życie od 1 marca 2015 r.
Podstawa prawna
Art. 77-80, art. 88-89 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (ustawa oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw).