Projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty zawiera przepisy wykonujące wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 września 2013 r., który stwierdził, że zagadnienia związane z konstytucyjnym prawem do nauki powinny być określone bezpośrednio w ustawie, natomiast kwestie, które mają być regulowane w rozporządzeniu, wymagają szczegółowych wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego.
W projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty wprowadzono przepisy dotyczące:
• ogólnych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, w tym upoważnień dla ministra ds. oświaty i wychowania oraz ministra kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do uregulowania w rozporządzeniach szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów odpowiednio w szkołach publicznych oraz w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (dodano rozdział 3a).
• ogólnych warunków przeprowadzania egzaminów zewnętrznych: sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Minister ds. oświaty i wychowania ureguluje w rozporządzeniach: szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje z zawodzie (dodano rozdział 3b);
W stosunku do obecnie obowiązującego stanu, zmiany dotyczą m.in. określenia trybu, w jakim może nastąpić unieważnienie pracy egzaminacyjnej przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej (chodzi o sytuacje dotyczące przypadków stwierdzenia niesamodzielnej pracy zdających) oraz trybu, w jakim, na wniosek zdającego, może nastąpić weryfikacja sumy przyznanych punktów.
Przewidziano również możliwość przystępowania do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów, z których egzamin jest przeprowadzany, dla absolwentów ponadpodstawowych szkół średnich, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości po zdaniu egzaminu dojrzałości. Będzie to obowiązywać od roku szkolnego 2015/2016.
W projekcie nowelizacji uregulowano również inne kwestie dotyczące:
• zadań i struktury organizacyjnej instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych, tj. Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych, zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.;
• sprawowania i organizacji nadzoru pedagogicznego, w tym umocowania w ustawie wymagań wobec szkół i placówek pozwalających organom nadzoru pedagogicznego na badanie jakości pracy jednostek systemu oświaty, doprecyzowania trybu sprawowania nadzoru pedagogicznego (terminów realizacji wydanych zaleceń, obowiązku dyrektora szkoły informowania organu sprawującego nadzór i organu prowadzącego o sposobie realizacji zaleceń) oraz zobowiązania organu prowadzącego szkołę i rady pedagogicznej do analizy wyników nadzoru pedagogicznego i ustalania sposobu ich wykorzystania;
• funkcjonowania szkół prowadzących kształcenie zawodowe, m.in. w zakresie postępowania rekrutacyjnego czy prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych;
• doprecyzowania zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi prawnej;
• ułatwienia finansowania zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich;
• zasad dotyczących postępowania rekrutacyjnego do szkół sportowych oraz szkół dwujęzycznych, a także przechodzenia uczniów do szkół różnych typów;
• zwiększenia kwot dotacji celowej na sfinansowanie podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
• wyboru rady rodziców, możliwa będzie kadencyjność tego gremium;
• liczby uczniów w oddziałach klas I – III szkoły podstawowej. Możliwe będzie zwiększenie liczby uczniów ponad przyjęty limit (25 uczniów) w trakcie roku szkolnego, za zgodą m.in. rady rodziców. Zwiększenie liczby uczniów ponad 27, będzie wymagało zatrudnienia asystenta nauczyciela;
• uznawania świadectw szkolnych wydanych za granicą. Nowe przepisy spowodują m.in. skrócenie czasu postępowania niezbędnego w sprawie uznania wykształcenia uzyskanego za granicą. Katalog świadectw uznawanych w Polsce z mocy prawa, czyli bez konieczności przeprowadzania postępowania administracyjnego przez kuratorów oświaty, zostanie poszerzony o świadectwa maturalne wydane w państwach UE, EOG lub OECD.