Jestem pracownicą, która chce obronić się przed mobbingiem. Jestem nękana i zastraszana przez pracodawcę, skutkiem czego doznałam rozstroju nerwowego, nie sypiam po nocach. Chcę wystąpić o odszkodowanie w wysokości 70 tys. Podobno mam zapłacić aż 3,5 tys. zł tytułem opłaty sądowej. Czy mogę coś zrobić, by uniknąć wpisu?

EKSPERT WYJAŚNIA
Tak, ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje możliwość ubiegania się o zwolnienie od uiszczania opłat.
Jeżeli strona - osoba fizyczna - nie jest w stanie ich uiścić, może wystąpić z wnioskiem do sądu o zwolnienie w całości lub w części od ponoszenia kosztów sądowych.
Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków. Może też przybrać formę zwolnienia co do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie; roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu częściowego zwolnienia od kosztów sądowych.
Zgodnie z literą prawa, strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest jednakże uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd.
Osoba ubiegająca się o zwolnienie od kosztów powinna wraz z wnioskiem o zwolnienie złożyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Innymi słowy uzasadnić i uprawdopodobnić zasadność swojej prośby. Oświadczenie takie sporządza się według ustalonego wzoru. Zaznaczmy od razu, że sąd może zażądać od osoby ubiegającej się przyrzeczenia poświadczającego prawdziwość i rzetelność oświadczenia. Takie oświadczenie ma tu istotne znaczenie. Konsekwencją świadomego podania nieprawdziwych okoliczności będzie prócz cofnięcia zwolnienia, nałożenie przez sąd grzywny w wysokości 1 tys. zł oraz obowiązek uiszczenia przepisanych opłat i pokrycia obciążających wydatków. Jeśli osoba ponownie zgłosi wniosek o zwolnienie od kosztów, podając świadomie nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, sąd, odrzucając wniosek, skazuje na grzywnę w wysokości do 2 tys. zł.
Jeśli sąd nie przychyli się do wniosku o zwolnienie z ponoszenia kosztów, strona zawsze może ubiegać się o rozłożenie spłaty należności w ratach lub odroczenie spłaty na okres dwóch lat.
WNIOSEK
Strona postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy może ubiegać się o zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych, jeśli wykaże, że jej sytuacja materialna jest trudna i nie pozwoli na pokrycie kosztów.
SYLWIA GORTYŃSKA
ekspert z Poradnika Gazety Prawnej
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 101 z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz. 1398 z późn. zm.).