Przedstawiciel załogi zwrócił się do pracodawcy z prośbą o uwzględnianie jego opinii przy przyznawaniu dopłat do wypoczynku z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W zakładzie tym nie działa organizacja związkowa. Czy pracodawca jest zobowiązany do uzgadniania z przedstawicielem załogi przyznawania dofinansowania do wypoczynku z dla konkretnego pracownika?

EKSPERT WYJAŚNIA
Przedstawiciel załogi zwrócił się do pracodawcy z prośbą o uwzględnianie jego opinii przy przyznawaniu dopłat do wypoczynku z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W zakładzie tym nie działa organizacja związkowa. Czy pracodawca jest zobowiązany do uzgadniania z przedstawicielem załogi przyznawania dofinansowania do wypoczynku z zfśs dla konkretnego pracownika?
Każdy zakład pracy prowadzący działalność socjalną określa jej zasady i warunki, w tym ewentualne dopłaty do wypoczynku, w odpowiednim regulaminie. W sytuacji jeżeli na terenie zakładu pracy działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca ustala treść tego regulaminu w porozumieniu z nią. Sąd Najwyższy, w wyroku z 11 maja 1999 r. (I PKN 664/98, OSNP 2000/14/540) stwierdził, iż warunkiem obowiązywania regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest uzgodnienie jego treści ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, działającymi na terenie zakładu pracy. Pracodawca nie może wydatkować środków z funduszu niezgodnie z regulaminem. Ponadto jest obowiązany uzgadniać z organizacją związkową przyznanie poszczególnych świadczeń, w tym m.in. dopłaty do wypoczynku.
Jeżeli na terenie zakładu pracy nie działa żadna organizacja związkowa, pracodawca uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Nie przewidziano jednak konieczności uzgadniania z przedstawicielem załogi prawa do świadczeń z zfśs. Oznacza to, że pracodawca może uzgadniać z przedstawicielem załogi przyznanie dofinansowania pracownikowi, składającemu wniosek o dopłatę do wypoczynku, ale nie jest to jego obowiązek.
Kryteriami przyznania dofinansowania do wypoczynku są: sytuacja rodzinna, życiowa i materialna pracownika. Przy ocenie sytuacji materialnej należy wziąć pod uwagę nie tylko wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika w danym zakładzie, ale również dochody członków rodziny, pozostających we wspólnym gospodarstwie z pracownikiem. Godne podkreślenia jest, iż na pracodawcy ciąży podwójna odpowiedzialność: z tytułu wydatkowania środków z funduszu zgodnie z regulaminem, ale także zapewnienia zgodności zapisów samego regulaminu z przepisami prawa. To pracodawca jest odpowiedzialny za wydanie i treść regulaminu zfśs, pomimo uzgadniania jego treści ze związkami zawodowymi, albo przedstawicielem załogi. W przypadku przyjęcia propozycji, dotyczącej podziału środków z zfśs, niezgodnej z przepisami prawa, odpowiedzialność za naruszenie prawa ponosi administrator funduszu (pracodawca), a nie wnioskodawcy (związki zawodowe albo przedstawiciel załogi).
WNIOSEK
Gdy w firmie nie działają związki zawodowe, pracodawca jest zobowiązany do uzgodnienia z przedstawicielem załogi treści regulaminu ZFŚS. Może także uzgadniać z tą osobą przyznanie konkretnemu pracownikowi dopłaty do wypoczynku z funduszu, ale nie musi. Jeżeli w firmie działają związki zawodowe, to pracodawca ma bezwzględny obowiązek uzgadniania z nimi zarówno treści regulaminu, jak i przyznawania na jego podstawie konkretnej dopłaty.
Tomasz Dróżdż
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 8, art. 10 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm.).
■ Art. 27 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.).