Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Przepisy kodeksu pracy (art. 41 k.p.) zabraniają pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę w okresie korzystania przez pracownika z urlopu (np. wypoczynkowego), a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy (np. choroby, opieki nad dzieckiem), pod warunkiem jednak, że nie upłynął jeszcze ustawowo oznaczony okres uprawniający go do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Sytuacje, w których pracodawca ma prawo rozwiązania umowy z uwagi na przedłużającą się usprawiedliwioną nieobecność pracownika w pracy wymienia art. 53 k.p.
Uzyskanie przez pracownika zwolnienia lekarskiego usprawiedliwia jego nieobecność w pracy do upływu terminu oznaczonego w zwolnieniu. Bieg okresu czasowej niezdolności do pracy rozpoczyna się w dniu otrzymania zwolnienia. Powstaje pytanie, czy dojdzie do naruszenia art. 41 k.p., gdy pracownik, któremu wręczone zostało wypowiedzenie, wykaże następnie, iż w dniu otrzymania wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu choroby. W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy. W uchwale z 11 marca 1993 r. (I PZP 68/92, OSNC 1993/9/140) stwierdził on, iż przesłanką przewidzianego w art. 41 k.p. zakazu wypowiedzenia umowy o pracę jest nie tyle choroba pracownika, powodująca jego niezdolność do świadczenia pracy, ile sama nieobecność pracownika w pracy z powodu choroby.
Pracownik, który świadczy pracę, nie ujawniając posiadanego zwolnienia lekarskiego, nie jest zatem w myśl wskazanego wyżej przepisu chroniony. Jeżeli mimo otrzymanego zwolnienia lekarskiego pracownik nadal wykonuje pracę, to czas pozostawania w pracy nie może być bowiem rozumiany jako usprawiedliwiona nieobecność w pracy chroniona art. 41 k.p. Okres ochronny przewidywany w art. 41 rozpoczyna się z chwilą powstania przesłanki zakazu wypowiedzenia, tj. nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby czyniącej go niezdolnym do pracy lub zaprzestania świadczenia pracy z tej samej przyczyny. Odmienna interpretacja zakładająca, że pracownik obecny w pracy i pracujący w danym momencie wobec stwierdzonej niezdolności do pracy wskutek choroby powinien być traktowany równocześnie jako nieobecny, nie znajduje usprawiedliwienia w treści art. 41 k.p. Z tych względów brak jest uzasadnienia dla rozciągnięcia ochrony prawnej przewidzianej w art. 41 k.p. również na okres niezdolności do pracy, w którym pracownik jest obecny w pracy, mimo że okres ten został następnie objęty zwolnieniem lekarskim. Jeżeli zatem w dniu dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obecny w pracy i wykonuje swoje obowiązki wynikające z umowy o pracę, to nie korzysta on z ochrony przewidzianej w art. 41 k.p.
Zasygnalizować trzeba również, iż ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę przewidziana w art. 41 k.p. obejmuje także wypowiedzenie zmieniające w trybie art. 42 k.p.
Art. 41 k.p. nie znajduje zastosowania w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 411 par. 1 k.p.). Pracodawca może zatem w takim przypadku skutecznie wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę, także wtedy gdy nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia stosownie do art. 53 k.p. Z uwagi na wyraźne brzmienie art. 41 k.p. zauważyć ponadto należy, iż przepis ten chroni pracownika jedynie przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Unormowanie to nie dotyczy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, w razie uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy na podstawie art. 52 k.p.
ARKADIUSZ SOBCZYK
radca prawny, Kancelaria Prawna Sobczyk i Współpracownicy w Krakowie
Arkadiusz Sobczyk, radca prawny, Kancelaria Prawna Sobczyk i Współpracownicy w Krakowie / DGP