Ustawa o pracownikach tymczasowych przewiduje możliwość zatrudnienia pracownika tymczasowego za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej. Warto przyjrzeć się zasadom, jakie rządzą tym sposobem zatrudnienia, oraz ograniczeniom, jakie wprowadzają przepisy.

KATARZYNA DULEWICZ

radca prawny CMS Cameron McKenna

Stosunek pracy nawiązuje się wyłącznie między pracownikiem oraz agencją pracy tymczasowej. Pracodawca korzystający z usług tej agencji (pracodawca użytkownik) jest jedynie związany węzłem umownym z samą agencją. W umowie określa się podstawowe parametry współpracy, w tym rodzaj pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu, przewidywany okres jej wykonywania, wymiar czasu pracy i miejsce jej wykonywania. Umowa często zawiera też postanowienia precyzujące zakres przejęcia przez pracodawcę użytkownika obowiązków pracodawcy dotyczących np. bhp czy wypłacania należności na pokrycie kosztów podróży służbowych. Niezależnie od powyższego, z punktu widzenia pracodawcy użytkownika, warto zawrzeć w umowie dodatkowe postanowienia, które zabezpieczą jego interesy. Należy do nich klauzula zobowiązująca agencję pracy tymczasowej do zachowania poufności w zakresie stosowanych przez pracodawcę użytkownika metod w działalności gospodarczej oraz innych informacji poufnych z punktu widzenia danego przedsiębiorcy. Agencje pracy tymczasowej zwykle świadczą również usługi pośrednictwa pracy. Warto więc określić, czy agencja pracy tymczasowej ma dokonywać rekrutacji pracowników tymczasowych z udziałem pracodawcy użytkowania czy też samodzielnie. Jaki wpływ ma mieć pracodawca użytkownik na rekrutację. Czy musi zaakceptować każdego kandydata i według jakich kryteriów. Ilu kandydatów na dane miejsce ma obowiązek przedstawić agencja. Pracownik tymczasowy może wykonywać pracę u danego pracodawcy nie dłużej niż przez 12 miesięcy w okresie kolejnych 36 miesięcy. Od tej zasady istnieją pewne odstępstwa przewidziane ustawą. Po upływie 12 miesięcy, pracodawca użytkownik ma jednak prawo zatrudnić pracownika tymczasowego, ale już na etacie u siebie. Może więc takiemu pracownikowi zaproponować zawarcie umowy o pracę np. na czas określony lub nieokreślony. Wszelkie postanowienia zawarte w umowie pomiędzy pracodawcą a agencją wyłączające lub ograniczające późniejsze zatrudnienie przez pracodawcę użytkownika są nieważne. Pomimo to, takie zapisy nie są rzadkością w stosowanych przez agencje standardach umów. Agencje pracy tymczasowej działają na podstawie wpisu do rejestru działalności. Zdarza się, że pracodawcy, w celu wypożyczenia pracownika, korzystają z usług innych pracodawców niebędącymi agencjami pracy tymczasowej. Zwracam uwagę na związane z tym ryzyko. Pracownik świadczący pracę na rzecz innego pracodawcy może potencjalnie dochodzić ustalenia istnienia z tym pracodawcą stosunku pracy. Takiego ryzyka nie ma przy korzystaniu z usług agencji pracy tymczasowej. Pracodawca użytkownik wykonuje wobec pracownika praktycznie wszystkie podstawowe uprawnienia przysługujące pracodawcy: wyznacza miejsce i czas pracy pracownika, określa zakres jego zadań, sprawuje nad nim nadzór i wydaje polecenia. Tworzy to sytuację klasyczną dla istnienia stosunku pracy. Jednak ustawa o pracownikach tymczasowych wyraźnie wskazuje, że pracodawca użytkownik ma prawo do wykonywania obowiązków i korzystania z praw przysługujących pracodawcy, w zakresie niezbędnym do organizowania pracy z udziałem pracownika tymczasowego. Definiuje również pracownika tymczasowego jako wykonującego pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika. Z ustawy wynika więc jasno, że mimo spełnienia wszystkich warunków istnienia stosunku pracy, taki stosunek pracy na trwałe nie powstanie. Zupełnie inaczej będzie w przypadku wypożyczania pracownika nieobjętego reżimem ustawy w rozumieniu cytowanych przepisów. W takiej sytuacji, pracodawca użytkownik nie będzie się mógł powołać na przepisy wyłączające możliwość ustalenia stosunku pracy. Pracownik będzie mógł potencjalnie dochodzić ustalenia istnienia tego stosunku z pracodawcą, do którego jest wypożyczony, gdyż będą spełnione wszystkie warunki istnienia stosunku pracy (z wyjątkiem wypłacanego przez innego pracodawcę wynagrodzenia).