Zarządzający osiąga przychody z kilku kontraktów lub z jednego. W tym drugim przypadku tytułem ubezpieczenia nie może być firma.
Popularną praktyką jest niezawieranie z menedżerami umowy o pracę, lecz zatrudnianie ich w oparciu o kontrakt menedżerski, czyli umowę o zarządzanie przedsiębiorstwem. Taka umowa zawierana jest przez przedsiębiorcę (menedżera) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wydawać mogłoby się, że odpowiedź na pytanie, jak będzie w takiej sytuacji się kształtował obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jest oczywista. Skoro kontrakt zawierany jest przez przedsiębiorcę, to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniem. Do odprowadzania składek zobowiązany jest menedżer na zasadach ogólnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Okazuje się jednak, że jeśli chodzi o typowe umowy o zarządzanie obejmujące osobiste świadczenie usług, ZUS może zająć zupełnie inne stanowisko. Zdaniem organu rentowego osiąganie przychodów tylko z takiej umowy powoduje, że należy ją uznać za umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o umowie-zleceniu i która stanowi odrębny, niezależny od prowadzenia działalności gospodarczej tytuł ubezpieczenia społecznego.
Obowiązek odprowadzenia i rozliczenia składek za menedżera przechodzi wtedy na zatrudniającą go spółkę. Płatnik zobowiązany będzie opłacić za menedżera składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe będzie dobrowolne.
Rozróżniane są dwie sytuacje:
- menedżer osiąga przychody tylko z jednej umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem stanowiącej jego jedyne źródło przychodów;
- menedżer zawarł umowy z różnymi podmiotami i osiąga przychody z różnych źródeł.
W pierwszym przypadku tytułem ubezpieczenia będzie umowa, nie zaś prowadzenie działalności gospodarczej. W drugim tytułem do ubezpieczeń będzie zarówno kontrakt menedżerski, jak i działalność gospodarcza. Przedsiębiorca po spełnieniu pozostałych warunków ustawowych będzie mógł wybrać podstawę ubezpieczenia i płacić składki z obu tytułów lub tylko z jednego.
Wyjątkiem będzie jednak składka zdrowotna, którą trzeba opłacić z każdego z tytułów. Stanowisko ZUS wynika z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na mocy których za przychody z działalności wykonywanej osobiście uznaje się, na równi z przychodami uzyskiwanymi z umowy-zlecenia i umowy o dzieło, przychody z umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktu menedżerskiego itp.
Skoro więc przychód z umowy takiego typu jest traktowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, tym samym nie może być przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej i stanowi odrębny tytuł do objęcia ubezpieczeniem społecznym.
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 2a, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).
Art. 13 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1999 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.).

Joanna Śliwińska, radca prawny