Wskutek przejścia zakładu pracy pracownicy zatrudnieni u dotychczasowego pracodawcy automatycznie stają się pracownikami nowego pracodawcy przejmującego zakład. A oto wybrane zagadnienia w zakresie skutków, jakie przejście wywołuje w sferze prawa pracy.

Katarzyna Dulewicz radca prawny CMS Cameron McKenna Przejście zakładu pracy następuje automatycznie, bez konieczności ingerencji stron. Dotychczasowy i nowy pracodawca nie muszą zawierać z pracownikiem nowych umów o pracę. Sytuacja ta dotyczy jednak jedynie stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę. Inaczej kształtują się stosunki pracy na podstawie powołania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę i mianowania. W tym zakresie kodeks pracy nakazuje nowemu pracodawcy zaproponowanie takim pracownikom nowych warunków pracy i płacy, a pracownicy mają prawo w ciągu 7-dniowego terminu złożyć oświadczenie o przyjęciu bądź odmowie przyjęcia nowych warunków. Jak wskazałam, przejście zakładu pracy następuje automatycznie. Oznacza to, że wszelkie czynności prawne podjęte przez dotychczasowego i nowego pracodawcę nie odnoszą skutku, który niwelowałby działanie art. 231 kodeksu pracy. Pracodawcy nie mogą dokonywać zmiany daty przejścia pracowników i różnicować jej w zależności od własnej woli i potrzeb. Pracownicy przejdą do nowego pracodawcy wraz z przejściem zakładu pracy, a więc w chwili, gdy nastąpi faktyczne przekazanie składników majątkowych bądź usług do nowego zakładu pracy. Warto zwrócić uwagę na błędnie czasem pojmowaną datę przejścia, za jaką uznaje się podpisanie umowy zbycia przedsiębiorstwa. W sytuacji gdy przejście zakładu pracy i jego poszczególnych składników jest rozłożone w czasie, pracownicy zostaną przekazani w chwili faktycznego objęcia władztwa nad zakładem przez nowego pracodawcę. Ustalenie tej daty może czasami napotykać na trudności. Warunki pracy i płacy pracownika przejmowanego pozostają takie same, jak przed przejściem do nowego pracodawcy. Nowy pracodawca jest związany tymi warunkami, co nie wyklucza złożenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego w następnym dniu po przejęciu pracownika. Wypowiedzenie to będzie podlegało ogólnym zasadom określonym w art. 42 kodeksu pracy, tak więc pracownik będzie miał prawo jego nie przyjąć, a umowa o pracę ulegnie wówczas rozwiązaniu. W zakresie warunków pracy i płacy warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden istotny aspekt. W sytuacji gdy u dotychczasowego pracodawcy obowiązuje układ zbiorowy pracy, nowy pracodawca ma obowiązek stosować go przez rok od daty przejścia zakładu pracy. Oznacza to, że w tym czasie pracodawca nie będzie mógł dokonać wypowiedzenia zmieniającego warunków pracy w zakresie, który jest objęty regulacją układu zbiorowego. Nawet jeżeli u nowego pracodawcy nie istnieją związki zawodowe, musi on stosować postanowienia układu zbiorowego i traktować je jako element indywidualnych stosunków pracy. Po roku stosowania układu zbiorowego jego warunki nie wygasają automatycznie. Pracodawca, który chce się uwolnić od obowiązku jego stosowania, musi złożyć pracownikom indywidualne wypowiedzenia umów o pracę w trybie art. 42 kodeksu pracy. Pracownik może wówczas skorzystać ze swoich uprawnień i odmówić przyjęcia nowych warunków, przez co nastąpi rozwiązanie umowy o pracę. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt działania automatyzmu przejęcia pracowników. Wypowiedzenie złożone pracownikowi przez dotychczasowego pracodawcę jest wiążące dla nowego pracodawcy. Nowy pracodawca może oczywiście podjąć kroki w celu cofnięcia oświadczenia woli, ale dopóki tego nie zrobi, umowa o pracę rozwiąże się w normalnym trybie, z tym że już z nowym pracodawcą.