Oryginalnym rozwiązaniem stosowanym w prawie polskim jest zaliczanie do stażu pracy wyznaczającego wymiar urlopu wypoczynkowego – okresów nauki w szkołach. Zasada ta, o której mówi art. 155 kodeksu pracy, powoduje znaczne wydłużenie urlopów w porównaniu ze stanem, w którym o ich długości decydowałby tylko sam rzeczywisty okres zatrudnienia.

prof. Jerzy Wratny Uniwersytet Rzeszowski W grupie pracowników z wykształceniem niepełnym wyższym (szkoła policealna) i wyższym okres nauki wliczany do stażu pracy odgrywa nawet rolę dominującą przy nabywaniu prawa do urlopu w maksymalnym wymiarze. I tak, na przykład pracownik z ukończoną szkołą wyższą musi przepracować tylko 2 lata do tego, aby uzyskać prawo do 26-dniowego urlopu. Okres nauki wlicza się do stażu pracy zawsze, bez względu na okoliczności. I tak, na przykład nie ma żadnego znaczenia, w jakim czasie po ukończeniu nauki pracownik podjął zatrudnienie. Do stażu pracy wlicza się wyłącznie ten okres nauki, którego efektem jest ukończenie konkretnej szkoły. Okresu nauki rozpoczętej, ale nieukończonej, nie uwzględnia się w stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu. I tak, podjęcie, ale nieukończenie studiów wyższych, nie wpłynie na podniesienie wymiaru urlopu. Pracownik zatem dla celów urlopowych powinien wylegitymować się świadectwem ukończenia szkoły. Należy podkreślić, że do stażu pracy w zakresie wymiaru urlopu nie wlicza się rzeczywistego okresu trwania nauki w indywidualnym przypadku pracownika, ale zależnie od typu szkoły i poziomu kształcenia, przewiduje się pewną określoną liczbę lat (od 3 do 8) podlegających wliczeniu. W dwóch przypadkach (zasadnicza i średnia szkoła zawodowa) zamiast określonej liczby lat bierze się pod uwagę czas trwania nauki przewidziany programem nauczania do określonej maksymalnej granicy (3 i 5 lat). Okresy nauki wymienione w art. 155 par. 1 kodeksu pracy nie podlegają sumowaniu, czyli nie można sumować na przykład 4 lat stażu z tytułu ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej i 6 lat z tytułu ukończenia szkoły policealnej (dawałoby to zainteresowanemu staż wystarczający do uzyskania maksymalnego urlopu). Bierze się zawsze pod uwagę wyłącznie liczbę lat odpowiadającą najwyższemu osiągniętemu poziomowi wykształcenia, a więc tylko jeden okres nauki, mianowicie najdłuższy przewidziany w art. 155 par. 1 kodeksu pracy. Nie powoduje również zwiększenia stażu urlopowego ukończenie dwóch szkół (czy kierunków) na tym samym poziomie kształcenia. I tak na przykład absolwentowi dwóch wydziałów szkoły wyższej czy nawet dwóch różnych szkół wyższych będzie przysługiwać zawsze 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej. Jeżeli okres nauki nakłada się na okres zatrudnienia, tzn. pracownik pobiera naukę w czasie zatrudnienia, to zgodnie z art. 155 par. 2 kodeksu pracy, do stażu, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się tylko jeden z nich w zależności od tego, co jest dla pracownika korzystniejsze. Zgodnie z proponowanymi zmianami w kodeksie pracy do celów obliczania wymiaru urlopu wypoczynkowego ma być uwzględniane wyłącznie ukończenie szkoły wyższej. Na koniec przypomnijmy, że do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia: • zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata, • średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat, • średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat, • średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, • szkoły policealnej – 6 lat, • szkoły wyższej – 8 lat.n