Umorzenie postępowania jest formalnym (niemerytorycznym) jego zakończeniem. Do umorzenia postępowania sądowego dochodzi wówczas, gdy wydanie wyroku przez sąd pracy stało się zbędne lub jest niedopuszczalne. Warto wiedzieć, kiedy takie sytuacje mają miejsce.

Andrzej Marek sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy Zbędność wydania wyroku ma miejsce wtedy, gdy nie ma już sporu między stronami, gdyż np. zawarły one ugodę sądową albo powód skutecznie cofnął wniesiony pozew. Zanim jednak sąd pracy umorzy postępowanie wskutek tych czynności, obowiązany jest skontrolować ich dopuszczalność. Sąd pracy może bowiem uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia (a także zawarcie ugody), gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa lub też naruszają słuszny interes pracownika. Jeżeli sąd pracy w następstwie takiej kontroli nie wyrazi zgody np. na cofnięcie pozwu, uznając je za niedopuszczalne, wówczas takie cofnięcie nie może wywołać skutków prawnych (nie doprowadzi do umorzenia postępowania sądowego). Niedopuszczalność wydania przez sąd pracy wyroku może natomiast pojawić się wówczas, gdy już w trakcie toczącego się postępowania wystąpi brak jednej z tzw. bezwzględnych przesłanek procesowych. Okaże się na przykład, że o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się już wcześniej wszczęte postępowanie. Do umorzenia postępowania może dojść zarówno przed sądem I instancji, jak i odwoławczym (w całej sprawie lub tylko w danej instancji lub określonym stadium postępowania). Jeśli zatem, przykładowo, sąd rejonowy – sąd pracy wyda wyrok, strona wniesie od niego apelację, a na rozprawie przed sądem odwoławczym (w tym wypadku będzie to sąd okręgowy) strony zawrą ugodę, to sąd odwoławczy uchyli zaskarżony apelacją wyrok i umorzy postępowanie w tej sprawie. Umorzenie może dotyczyć całości postępowania lub jego części (np. gdy cofnięto pozew jedynie częściowo lub strony zawarły ugodę sądową tylko co do części żądań pozwu). Do umorzenia postępowania może dojść także wskutek cofnięcia przez stronę środka odwoławczego (np. apelacji lub zażalenia). Umorzeniu podlega wówczas określony etap postępowania – postępowanie odwoławcze (apelacyjne). Jeśli zatem strona po wydaniu wyroku przez sąd I instancji wniesie apelacje, a następnie przed sądem odwoławczym cofnie ją ze skutkiem prawnym, to sąd odwoławczy umorzy postępowanie apelacyjne (wywołane wniesieniem apelacji). W takiej sytuacji wyrok sądu I instancji stanie się prawomocny. Ze szczególną sytuacją stanowiącą podstawę do umorzenia postępowania mamy do czynienia, wówczas gdy: ■ postępowanie zostało zawieszone wskutek bezczynności stron albo na ich zgodny wniosek, a wniosku o podjęcie takiego postępowania żadna ze stron nie złożyła w ciągu trzech lat od daty wydania przez sąd pracy postanowienia o zawszeniu postępowania, ■ stwierdzony zostanie brak następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, w każdym bądź razie postępowanie podlega umorzeniu po upływie trzech lat od daty postanowienia sądu o zwieszeniu postępowania z tej przyczyny. Trzeba pamiętać, że śmierć powoda w sprawie dotyczącej jego prawa osobistego nie spowoduje zwieszenia postępowania (do czasu wskazania następców prawnych), ale jego umorzenie. Tak będzie np. w przypadku śmierci powoda w trakcie sprawy, w której zgłoszono żądanie przywrócenia do pracy. Sąd pracy umarza postępowanie postanowieniem, na które przysługuje stronie zażalenie. Postanowienie o umorzeniu postępowania sąd pracy może wydać na posiedzeniu niejawnym.