Pomoc socjalna przysługująca na mocy przepisów o systemie oświaty nie podlega wliczeniu do kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku. Nie dotyczy to jednak wsparcia otrzymywanego przez osobę uczącą się w szkole wyższej.
Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, odrzucając skargę osoby, której gmina przyznała 200 zł zasiłku celowego na zakup żywności. Jednocześnie ośrodek pomocy społecznej odmówił wsparcia na inne potrzeby wskazane w jej wniosku, m.in. na kupno odzieży, biletów komunikacji miejskiej oraz pokrycie wydatków związanych z opłatami mieszkaniowymi i nauką syna. Uzasadnił to ograniczonymi możliwościami finansowymi i koniecznością realizowania w pierwszej kolejności świadczeń o charakterze obowiązkowym.
Skarżący odwołał się najpierw do samorządowego kolegium odwoławczego (utrzymało w mocy decyzję gminy), a potem wystąpił do WSA, kwestionując prawidłowość postępowania ośrodka pomocy społecznej. Zarzucił mu też bezpodstawne wliczenie do dochodu rodziny kwoty stypendium studenckiego pobieranego przez syna.
Sąd nie zgodził się jednak z tymi argumentami. Wskazał, że spełnianie kryteriów przyznania zasiłku celowego nie oznacza, że po stronie danej osoby istnieje roszczenie o uzyskanie świadczenia w kwocie, która w jej ocenie byłaby wystarczająca do zaspokojenia potrzeb, jeżeli ośrodek pomocy społecznej nie ma na to wystarczających środków. Zdaniem WSA instytucja ta w sposób wyczerpujący, rzetelny i przekonujący uargumentowała decyzję, na mocy której przyznała jedynie 200 zł zasiłku.
WSA za bezpodstawny uznał też zarzut wliczenia do dochodu rodziny skarżącego stypendium otrzymywanego przez jego syna. Podkreślił, że art. 8 ust. 3 i 4 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.) wskazuje, jakie kwoty i świadczenia można od dochodu odjąć lub jakich do niego nie wliczać. Wymieniona jest w nim pomoc materialna mająca charakter socjalny lub motywacyjny, o ile jest przyznawana na podstawie przepisów o systemie oświaty. Tymczasem syn skarżącego jest studentem i podstawę prawną wypłacanego mu stypendium stanowi ustawa z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.).
Sąd dodał też, że nauka w szkole zgodnie z konstytucją jest obowiązkowa do ukończenia 18 lat. Natomiast kształcenie po osiągnięciu pełnoletniości ma charakter dobrowolny i odbywa się na innych zasadach. Zatem czym innym jest pomoc socjalna, do której uprawnieni są uczniowie, a czym innym jest takie wsparcie przysługujące studentom.
Zasiłek celowy ma charakter uznaniowy. Może więc nie zostać przyznany mimo spełnienia kryterium dochodowego, jeżeli gmina wskaże okoliczności uniemożliwiające uwzględnienie wniosku o jego uzyskanie
ORZECZNICTWO
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 28 stycznia 2014 r., sygn. akt II SA/Bk 743/13.