Pracownik samorządowy przepracował w ubiegłym roku tylko cztery miesiące. W pozostałym okresie przebywał na urlopie rodzicielskim. Czy będzie miał prawo do nagrody rocznej?
Tak. Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym przewiduje, że prawo do trzynastki nabywają zatrudnieni w sferze budżetowej, którzy przepracowali w danej instytucji cały rok kalendarzowy. Zgodnie z dominującym poglądem orzecznictwa przepracowanie, o którym mowa w ustawie, oznacza faktyczne (efektywne) wykonywanie obowiązków, a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy. W praktyce oznacza to, że decydujące znaczenie – z punktu widzenia uzyskania prawa do trzynastej pensji – ma nie tyle fakt pozostawania w zatrudnieniu, ile rzeczywiste świadczenie zadań przez daną osobę w całym roku kalendarzowym. Przykładowo, trzynastki może nie otrzymać pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim i pobierający z tego tytułu zasiłek chorobowy (por. wyrok SN z 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP 3/11, OSNP nr 1–2/2012, poz. 3).
Ustawodawca wprowadza dwa rodzaje wyjątków od wspomnianego wymogu. Pierwszy dotyczy osób, które w danym roku kalendarzowym przepracowały co najmniej 6 miesięcy. Nabywają one prawo do trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego. Drugi wyjątek dotyczy przypadków enumeratywnie wymienionych w ustawie, w których warunek wykonywania obowiązków co najmniej 6 miesięcy nie jest w ogóle wymagany. W tym zakresie nowością jest zaliczenie do takich wyjątków korzystania z uprawnień rodzicielskich. Po zmianie przepisów dotyczy to przebywających na urlopie macierzyńskim (w tym dodatkowym), ojcowskim, na warunkach urlopu macierzyńskiego (również w części dodatkowej).
Ustawa wskazuje także wprost przypadki, kiedy prawo do trzynastki nie przysługuje. Dotyczy to nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni, stawienia się do niej lub przebywania w stanie nietrzeźwości, wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby oraz rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.