Pracodawca zwolnił ze skutkiem natychmiastowym pracownika zajmującego się windykacją i obsługą wierzytelności firmy. Do czasu znalezienia nowej osoby zamierza powierzyć przejściowo pracę na tym stanowisku pracownikowi archiwum. Jego dotychczasowa praca polega na wykonywaniu prostych czynności technicznych związanych z archiwizacją dokumentów firmy. Pracownik ten nie posiada potrzebnej wiedzy o finansach firmy i procedurze prawnej z zakresu windykacji oraz nie zna obsługi specjalistycznego programu komputerowego. Nie ma też odpowiednich umiejętności i cech osobowych przydatnych w kontaktach z dłużnikami. Czy pracodawca może postąpić w taki sposób?

EKSPERT WYJAŚNIA
Pracodawca jest upoważniony do czasowego powierzenia pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę i to bez potrzeby uruchamiania procedury związanej z wypowiedzeniem warunków pracy. Może to jednak uczynić pod określonymi warunkami.
Otóż powierzenie innej pracy może nastąpić wówczas, gdy jest to uzasadnione potrzebami pracodawcy, a okres, na który zostanie powierzona praca, nie przekracza trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Poza tym pracodawca musi pamiętać, że w okresie wykonywania przez pracownika innej pracy nie może ulec obniżeniu jego wynagrodzenie. Wreszcie powierzona praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Nie może on bowiem powierzyć pracownikowi jakiejkolwiek innej pracy, ale jedynie taką, która będzie dla niego odpowiednia. Pojęcie kwalifikacji w takim przypadku należy rozumieć szerzej niż tylko jako formalne wykształcenie pracownika i zdobyte przez niego doświadczenie zawodowe. Ważne są tu także właściwości i predyspozycje psychofizyczne pracownika, jak również zdolność do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia jego zdrowia fizycznego.
Pracą odpowiednią do kwalifikacji pracownika jest zatem praca, która ich nie przekracza i przy której te kwalifikacje znajdą choćby częściowe zastosowanie. To z kolei oznacza, że nie wolno pracodawcy nawet czasowo zatrudnić pracownika przy takiej pracy, do wykonania której nie ma on niezbędnych kwalifikacji i która przekracza jego możliwości. Pracą nieodpowiednią będzie także taka praca, która nie wymaga jakichkolwiek kwalifikacji, jeśli pracodawca powierza ją pracownikowi wykwalifikowanemu.
W opisanej sytuacji warunek odpowiedniej pracy nie będzie spełniony, gdyż praca, którą pracodawca zamierza powierzyć pracownikowi archiwum, wyraźnie przekracza jego możliwości. Nie posiada on bowiem wiedzy finansowej, prawnej i informatycznej potrzebnej na stanowisku windykacji i obsługi wierzytelności. Także zakres odpowiedzialności jest tu znacznie szerszy, gdyż na dotychczasowym stanowisku pracownik wykonuje tylko proste czynności techniczne związane z prowadzeniem archiwum. Poza tym nowe obowiązki wymagają od niego dodatkowych umiejętności wiążących się z trudnymi na ogół relacjami z dłużnikami firmy.
WNIOSEK
Pracodawca nie może ze względu na swoje potrzeby powierzyć pracownikowi przejściowo innej pracy, która odbiega rażąco od posiadanych przez niego kwalifikacji zawodowych i przekracza jego możliwości.
DANUTA KLUCZ
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 42 par. 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).