Prowadzę działalność gospodarczą i jednocześnie jestem zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1/2 etatu. Moje wynagrodzenie z zatrudnienia wynosi 1600 zł. Z uwagi na uzyskiwane wynagrodzenie z prowadzonej działalności w 2013 roku opłacałem za siebie tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. W styczniu 2014 roku oprócz wynagrodzenia z umowy o pracę mam otrzymać wynagrodzenie z umowy o dzieło w wysokości 500 zł. Kontrakt ten był zawarty w listopadzie z moim pracodawcą. Czy w takiej sytuacji od 1 stycznia 2014 r. mam obowiązek zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z działalności?
Pracownik, który jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlega z umowy o pracę. Z kolei obowiązek ubezpieczeń społecznych z działalności jest uzależniony od wysokości wynagrodzenia określonego w umowie o pracę.
Zmiana dotycząca minimalnego wynagrodzenia ma znaczenie dla osób, które są zatrudnione na podstawie umowy o pracę na część etatu i jednocześnie prowadzą działalność gospodarczą. Jeżeli ich wynagrodzenie z zatrudnienia jest równe lub wyższe od minimalnego, to z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, a obowiązkowe jest wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Od 1 stycznia 2014 r. wynagrodzenie minimalne wzrośnie do 1680 zł. Taką kwotę musi mieć zagwarantowaną w umowie pracownik, aby w dalszym ciągu jako przedsiębiorca podlegał obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli zaś podstawa wymiaru składek z tytułu umowy o pracę będzie niższa, to z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe z dobrowolnych staną się obowiązkowe.
Trzeba podkreślić, że w zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego za pracownika uważana jest także osoba, która z własnym pracodawcą zawarła umowę o dzieło lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje czynności na rzecz zatrudniającego, z którym pozostaje w stosunku pracy. Zatrudniający w raporcie rozliczeniowym składanym za daną osobę nalicza składki na ubezpieczenia społeczne od zsumowanego przychodu, jaki w danym miesiącu wypłaca jej z umowy o pracę oraz umowy o dzieło. To, za jaki miesiąc przychód z umowy o dzieło jest wypłacany, nie ma znaczenia.
W przedstawionym w pytaniu stanie faktycznym przychód, jaki pracownik uzyska w styczniu 2014 roku, będzie wynosił 2100 zł, gdyż oprócz wynagrodzenia z umowy o pracę otrzyma on wynagrodzenie z umowy o dzieło. Spowoduje to, że jego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przewyższy kwotę obowiązującego w styczniu 2014 roku minimalnego wynagrodzenia. W konsekwencji w styczniu 2014 roku z działalności obowiązkowa w dalszym ciągu będzie tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Jeżeli wynagrodzenie z umowy o pracę nie wzrośnie i będzie wynosiło 1600 zł, prowadzący działalność gospodarczą od 1 lutego 2014 r. z działalności będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Dobrowolnie jako przedsiębiorca będzie jedynie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu. Wtedy powinien złożyć formularz ZUS ZWUA i z działalności od 1 lutego 2014 r. wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego. A następnie od tego dnia, na druku ZUS ZUA, jako przedsiębiorca zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1–1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442).

Andrzej Radzisław, ekspert od ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego