SENTENCJA
1. Skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika, pomimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia do sądu.
2. Ponowne wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę dokonane w okresie pierwszego wypowiedzenia przez zakład pracy, będący w błędnym przekonaniu, że wypowiedzenie wcześniejsze zostało skutecznie cofnięte, jest bezskuteczne.
Uchwała SN z 23 października 1986 r. opubl. OSNC 1987/10/156
SYGN. AKT
III PZP 62/86
Zakład pracy postanowił rozwiązać z pracownicą stosunek pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Zwolniona postanowiła wnieść pozew do sądu pracy, w którym domagała się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne. W trakcie okresu wypowiedzenia pracodawca postanowił cofnąć złożone oświadczenie woli. Pracownica nie wyraziła na to zgody. Zakład pracy wypowiedział jednak umowę po raz drugi. Tym razem wypowiedzenie zostało skonsultowane ze związkiem zawodowym.
Sąd I instancji oddalił powództwo, uznając, że pracodawca ma pełną swobodę w kontynuowaniu czy też rozwiązaniu stosunku pracy. Sąd stwierdził, że oświadczenie powódki o braku zgody na cofnięcie pierwszego wypowiedzenia jest bezskuteczne. Z tym wyrokiem nie zgodziła się powódka, która wniosła odwołanie.
Sąd II instancji w związku z poważnymi wątpliwościami prawnymi postanowił skierować pytanie prawne do SN. W uzasadnieniu sąd II instancji stwierdził, że zakład pracy bez ograniczeń może cofać złożone uprzednio oświadczenie woli. Zdaniem sądu odwołanie przez pozwanego pierwszego wypowiedzenia jest bezskuteczne, ponieważ powódka nie wyraziła zgody na jego cofnięcie. Wątpliwość sądu II instancji sprowadza się do tego, czy wniesienie przez pracownika odwołania do sądu od wypowiedzenia umowy o pracę nie zawiera w sobie domniemanej zgody na cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę.
SN podzielił pogląd sądu II instancji, że powzięcie przez pracownika wiadomości o oświadczeniu woli zakładu pracy w przedmiocie wypowiedzenia umowy o pracę, powoduje ten skutek, że cofnięcie przez zakład pracy wspomnianego oświadczenia woli może nastąpić tylko za zgodą pracownika (art. 61 k.c. w związku z art. 300 k.p.).
Zdaniem SN wniesienie przez pracownika powództwa o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy nie można traktować jako dorozumianej zgody pracownika na cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia umowy o pracę, ponieważ w dacie wniesienia do sądu pozwu nie istniało oświadczenie zakładu pracy dotyczące cofnięcia wypowiedzenia umowy o pracę, a zatem pracownik nie mógł ustosunkować się ani wyrażać aprobaty lub dezaprobaty w stosunku do oświadczeń woli zakładu pracy, które jeszcze nie zostały złożone. W fakcie, że pracownik w postępowaniu sądowym zakwestionował zasadność dokonanego w stosunku do niego wypowiedzenia umowy o pracę, nie można z góry dopatrywać się jego zgody na cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę. Tym bardziej zgody takiej nie można domniemywać, jeśli pracownik - tak jak w niniejszej sprawie - oświadcza, że nie zgadza się na cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę. Z akt sprawy wynika, że powódka m.in. dlatego odmówiła wyrażenia zgody na cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę, że w okresie wypowiedzenia zakład pracy - po cofnięciu pierwszego wypowiedzenia umowy o pracę - ponownie wypowiedział powódce stosunek pracy, z tym tylko - że w odróżnieniu od pierwszego wypowiedzenia - wypowiedzenie drugie zostało skonsultowane ze związkiem zawodowym. Przy takim założeniu dopatrywanie się domniemania woli powódki na cofnięcie wypowiedzenia umowy o pracę, przy czym w drodze sądowej zakwestionowała zasadność udzielonego jej wypowiedzenia, pozbawiłoby powódkę korzyści, jakie uzyskałaby w razie pozytywnego dla niej wyroku sądowego, natomiast stosunek pracy w ostatecznym wyniku i tak zostałby rozwiązany między stronami na podstawie drugiego wypowiedzenia umowy o pracę. Dotychczasowe rozważania prowadzą do wniosku, że skuteczne cofnięcie przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę wymaga zgody tego pracownika pomimo wcześniejszego odwołania się pracownika od wypowiedzenia do sądu.
Zakład pracy może skutecznie ponownie wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę dopiero po podjęciu przez pracownika pracy na skutek prawomocnego wyroku przywracającego go do pracy, a w razie gdy okres wypowiedzenia jeszcze nie upłynął, po uprawomocnieniu się wyroku orzekającego bezskuteczność poprzedniego wypowiedzenia umowy o pracę.
OPINIA
Maciej Chakowski
wspólnik w C&C Chakowski & Ciszek
W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy wypowiedział się na temat możliwości skutecznego cofnięcia przez zakład pracy wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Sąd słusznie stwierdził, iż cofnięcie przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę będzie skuteczne tylko w sytuacji, gdy odwołanie takiego oświadczenia doszło do pracownika jednocześnie z oświadczeniem o wypowiedzeniu albo wcześniej. W przeciwnym razie dla skutecznego cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę będzie potrzebna zgoda pracownika. Sąd Najwyższy, rozpatrując tę sprawę, zwrócił uwagę na podstawę prawną powyższego twierdzenia, którą jest przepis art. 61 k.c. w związku z art. 300 k.p. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu oświadczenie woli (np. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę), które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. W praktyce chwilą zapoznania się pracownika z oświadczeniem pracodawcy o wypowiedzeniu może być np. odbiór listu poleconego zawierającego to oświadczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego w takiej sytuacji, aby oświadczenie pracodawcy o cofnięciu wypowiedzenia było skuteczne, powinno ono zostać wysłane bądź listem poleconym poprzedzającym list zawierający wypowiedzenie, bądź powinno być dołączone do oświadczenia o wypowiedzeniu.